Eğitim Çalıştayı 1. Sorusu

Dershane-i Nuriye (Medrese-i Nuriye) kavramları size neler çağrıştırmaktadır?

Risale-i Nur Dershanesi, başladığım günden bu güne kadar geçen zaman içinde, zihnimde sürekli gelişen bir yapı kazandı. Çok yönlerden bakılabilir bu mekana.

HAYATIN İÇİNDE VE DERSTE OLMA

Ben bir veya iki yönüne dikkat çekmek isterim.

Osmanlı medrese sistemi talebenin bir noktaya odaklanmasını sağlamak üzerine kurulmuştur. Bir öğrenci ne kadar dışarıdaki hayattan kopabilirse zihninin ve fikrinin ambarını doldurabilir. Şayet hem hayatın içinde, hem de dersin içinde olmak isterse, kişilikte parçalanma oluştuğu için kendini toparlayamadığı gibi bilgilerde de kopukluk olur.

Üniversite anlayışı, lise, rüştiye ve saire ise öğrenciyi gençlik ve zevklerin girdabından kurtaramadığı için yüzeysel bir bilim eğitimi almayı doğurur.

Biz zihnimizi ve fikrimizi korumak için pencereleri bile kâğıt ile kapatırdık. Çünkü insan kesretten zihnini vahdete döndürmesi için bir noktaya odaklanması gerekir.

Günlük hayatta bir noktaya odaklanıp yürümek ile medresede bir hedefe odaklanmak kişiyi toparlar, zihnin melekelerinin vahdetini korur, duygularını çağıran harici tesirlerden kurtarır ve zihninde tam bir vahdet oluşur. Böyle bir zihni yapı, kalite olarak düşük de olsa kendini dağıtmadığı için metne nüfuz eder, kendini toparlar, hafızayı dağılmaktan korur velhasıl her yönden bir yoğunluk kazanır.

BOŞBOĞAZLIKTAN KORUNMA

Bediüzzaman hayatın hay huyundan kurtarmak için kapalı ve kişiyi içine dönük imar etmek için hariç ile mümkün mertebe az uğraşan bir insan tipini ister. Siyasi, içtimai, gündelik konulara, “boğazlar meselesinde boşboğazlık” yapan bir insan tipine izin vermez.

Bir gün otomobil ile giderken, yolda bir kalabalık görür ve; “Zübeyir hele bir bak ne var orada?” o da gider bir bakar ve geri döner. “Üstadım bir şey yok.” “Zübeyir eğer bir dakika dursaydın seni kovardım” der. Zübeyir Ağabey, bir siyasi konuda çok bilgi verince “Seni kovacağım.“der. “Ben Risale-i Nur ile iktifa ettim, siz de iktifa etmelisiniz.” derken, zahiren bir yasaklama gibi görünürse de kişinin kişiliğini ve bilgi dağarcığını doldurması için böyle bir yasaklama zorunlu olur. Bu marksizmde de böyledir, teoriyi iyice belirleyene kadar kişi başka kitaplara yasaklanır, ama temel belirlendikten sonra ne okusa zarar vermez. Ama bu belli bir dönem için gereklidir.

Bana hocam, elimde velilerin hikmetleri ile ilgili bir kitabı görünce, “Himmet efendi sana nurlar yetmiyor mu demişti?” Ben sonradan bunu anladım. O yıllarda kazandığım direnci bütün ömür boyu kullandım ve kullanmaktayım.

Risale-i Nur dershanesi bir sünnet-i seniye zırhıdır, bir kaledir, kişi orada kendini, dinini, ilmini, kişiliğini, basiretini, hafızasını, hayatını daha birçok şeyi geliştirme çağında korur. Orada okunan derslerin ve kitapların getirdikleri ise, ayrı bir konu gerektirir.

Ben kişinin kendi ile yalnız kalması üzerine kurulan psikanalitik başarı konseptine uygun düşündüm.

BEDİÜZZAMANIN İNSANI KUTARMA METODU

Bediüzzaman anlatılmaz bir büyük inşacı. Bunun çok yönlü yorumu yapılmalıdır. Bediüzzaman’ın yaptığını anlamak için dünya eğitim ve bilgi tarihinin akışını iyi bilmek gerekir. Böyle bir dalalet asrı, bid’aların istilası, fesad-ı ümmet zamanında Bediüzzaman insanı kurtarmak için böyle bir metodu inşa etmiş.

Medrese modelinin ayrıntısı önemli. Bu bir araştırma konusu, daha sonra bazı nev jön gruplar yeni bir uygulama getirmişse de kemiyet olsa da keyfiyet yetersiz olmuştur.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR YAPILMALI

Bizim eğitim ve edebiyat tarihimizde okuma saati kavramını Mithat Efendi Hazretleri bir defa başarmış ve okuma saatleri getirmiştir evlere. Bediüzzaman ise çok daha farklı ve geniş bir kapsam getirmiştir. Bence bunun bir sempozyumu yapılmalıdır, Risale-i Nur Dershanesi bir eğitim modeli olarak.

Ama bunu, -hep aynı şeyleri söyleyen kusura bakmasın,- arkadaşlarımızla birlikte bu işi bilimsel, sosyolojik, psikolojik, eğitim tarihi sürecinde insanlarla yapmalıyız. Kendini yetersiz görmek güzel bir şeydir. İnsan öğrenir, konunun arkasını önünü karıştırır ve gelişir. Hep aynı metinlere karşılaştırmasız bakan zihin yeniliği göremez. Dolayısı ile başka ilimlerden imdat alarak bakmak zorunluluğu vardır.

Prof. Dr. Himmet Uç