Kızıl İcaz, Arapça mantık kitabı olan Süllem üzerine yapılmış bir şerhtir.
Süllem, XIII. yüzyılın büyük mantıkçısı Esîrüddin el-Ebheriye ait isagüci adlı kitabın manzum şeklidir. İsagüci Müslüman filozofların mantık üzerine yaptığı bağımsız eserlerin adıdır.
Üstad Bediüzzaman eski Said döneminde 46 yaşında iken 144 beyit olan bu kitabın 66 beytinin şerhini yapmıştır. Üstadın daha önceden yazdığı mantıkla alakalı talikatı da vardır. Üstad ayrıca Gelenbevi’nin burhanına bir şerh yazmış hatta ders vermiştir.
Üstad Bediüzzaman Kızıl İcaz için, çok icazlı çok veciz, müdakkik alimleri hayrette bırakacak bir eser yazdım, ismini “Kızıl İcaz” koydum diyor, özellikle Risale-i Nur talebelerinin alimler kısmının nazarına gösterilmesi gerekir diye de not düşüyor.
Okuyucuyu mantık noktasında hayret ve tahsinle dikkate sevk eden Kızıl İcaz namındaki mantık risalesi çok derindir, Üstadın kitaba Kızıl demesinin sebebi budur. Üstad böyle bir eseri sathi zihinleri dikkate alıştırmak ve zahire hüküm vermeye alışmış beyinleri tahkik ehli yapmak için kaleme aldığını söylüyor.
Yaygın bir şöhrete sahip bulunan ve Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan es-Süllem’e ilk şerhi yine Ahdarî yazmıştır.
Osmanlı âlimlerinden Rifat Efendi tarafından Vesîletü’l-îkân adıyla yapılmış bir Türkçe tercüme ve şerhi de bulunan eser, gerek müstakil olarak gerekse şerhleriyle birlikte birçok defa basılmıştır.
Süllem ‘in Fransızca tercümesi de neşredilmiştir.
Üstad, Sülleme klasik mantığın ötesinde modern mantık katmıştır.
İstifade edilmesi tavsiye olunur.
Çetin KILIÇ