Kuralları koyan mı? Yoksa birlikte kural koyan mı?

Yedi yaşına kadar olan çocuğunuzla oynayınız, on beş yaşına kadar arkadaşlık ediniz; on beş yaşından sonra istişare ediniz.” (Hz. Ali)

Çocuk eğitiminde yapılan en önemli yanlışlardan biri anne babaların evlatlarına karşı direk kural koyucu olmaları ve kuralların belirlenmesinde onlara söz hakkı vermemeleridir. Oysa yapılan çalışmalar kurallar belirlenirken çocukların bu sürece dâhil edilmesi ve onlara rağmen değil de onlarla birlikte kuralların tespit edilmesinin, çocukların konulmuş olan bu kurallara uymak için daha fazla özen gösterdiklerini ispatlamıştır.

Ebeveynin çocuklara rağmen kural koyması çocukların öz güveninin gelişmesinde ve otokontrol mekanizmalarında zafiyete neden olmaktadır.

Eğer kural belirleme ve karar alma işinde çocuğa söz hakkı verirsek, anne- baba olarak çocuğun davranışlarında korumakla yükümlü olduğumuz sınırları koruyamayacağımızdan şüphe edebiliriz. Oysa yetişkinler çocukların kendi davranışlarına koyulacak sınırları kendilerinin koymalarına izin verirlerse çocuklar verdikleri sözleri tutmaya daha istekli olacaklardır. Her ailenin belirli kuralları ve kolay anlaşılır politikaları olmalıdır. Çocuklar izin verilirse, davranışlarını belirleyecek kuralları ana-babalarıyla birlikte koyabilecek yetenektedirler. Aileler başlarında mutlak kural koyucu olmadan da kendilerini yönetebilirler, yönetebilmelidirler.

Genel kurallara, evin ve odanın temiz tutulması hakkında alınan kuralları örnek verebiliriz. Bu genel kurallar bir bakıma uyulması daha kolay kurallardır. Ailelerin asıl büyük sorunu ise, daha çok çocukların davranışlarıyla ilgili sınırlar oluyor. İşte bu sorun olan sınırların koyulmasında da çocuklar fikir sahibi olurlarsa, kendi koydukları kurallara uymaya daha fazla özen göstereceklerdir. Bu tip sınırlara bir örnek de, çocuğun misafirliğe gittiğinde evdeki gibi davranamayacağı olabilir. Veya genç delikanlılar için eve en geç kaçta gelineceği sınırı olabilir.

Çocuklara bu sınırları bizim kontrolümüzde kendilerinin belirleyebilmeleri için izin vererek, kendi koydukları sınırları koruma yeteneklerini görebiliriz.

Çocuklara kendi davranışlarının sınırlarını belirlemeleri için fırsat verdiğimizde, nasıl biz yanlarında olmadan da kendilerini kontrol edebildiklerini görebiliriz. Ancak her anne baba tahmin eder ki bu sonuçları öyle pat diye göreceğimizi düşünürsek kendimizi kandırmış oluruz.

Çocuktaki sonuçlar sabır, devam ve emek isteyen bir sürecin ardından görebileceğimiz şeyler. Yoksa bir uyguladık olmadı, iki uyguladık olmadı vazgeçmek safdillik olur. Bu zaten hayatın her alanında böyle değil midir? Her önemli sonuç, uzun uğraşlardan sonra elde edilmez mi?

Şimdiki aklımız olsaydı; Aldığımız kararlarda aile meclisini toplar (buna çocuklarımızı da dahil ederdik) onlara danışır ve ortak kararlar alırdık. Bu sayede onlara değer verdiğimizi ve fikirlerinin bizim için ne kadar önemli olduğunu pratik olarak onlara gösterirdik. Ayrıca öz güven ve karar verme yeteneklerini küçük yaştan itibaren bu vesileyle daha da geliştirmelerine yardımcı olurduk. Birey olmanın ve önemsenmenin mutluluğunu onlara daha çok yaşatırdık.

Uzm. Dr. Kenan Taştan / NurNet.Org / Çocuk Eğitiminde Şimdiki Aklım Olsaydı Kitabından Alıntıdır.

Sende yorum yazabilirsin

%d blogcu bunu beğendi: