Osmanlı Arşivlerinde Bediüzzaman

 

Savaşlar, sürgünler, hapisaneler ve türlü türlü işkencelere maruz kalınarak geçirilen çileli bir ömür. Evet Bediüzzaman’ın herkesi hayretler içerisinde bırakan çileli hayatı ve bu hayata dair pek çok detay Osmanlı İmparatorluğu zamanında da resmi kayıtlara alınmış.

Neler yokki bu kayıtlarda, 1. Dünya Savaşında gönüllü alay kumandanlığı yaptığı dönemden tutunda, İstanbul’dan Van’a yaptığı yolculuk bile resmi kayıt altına alınmış, hatta taşıdığı silahı bu kayıtlarda görmek mümkün.

İşte bunlardan bazıları ve resmi kayıt numaraları :

,
1-Marifet ve İttihad-ı Ekrad adıyla Türkçe ve Kürtçe bir gazete çıkarmak için izin talebeden Bediüzzaman Said-i Kürdi Efendi’nin arzuhali hakkında gereğinin yapılması talebi.

 Tarih: 14/M /1327 (Hicri), Dosya No:2730, Gömlek No:76, Fon Kodu: BOA.DH.MKT.
2-İki Mekteb-i Müsibetin Şehadetnamesi adıyla bir risale yayınlayan Said-i Kürdi’nin bu risalesi umum efkara muhalif olduğundan toplattırılması.
Tarih: 08/N /1327 (Hicri), Dosya No:5, Gömlek No:7, Fon Kodu: BOA.DH.EUM.THR.
3-İki Mekteb-i Musibetin Şehadetnamesi.
Tarih: 19/N /1327 (Hicri), Dosya No:6, Gömlek No:68, Fon Kodu: BOA.DH.EUM.THR.
4-Bitlisli Bediüzzaman Said-i Kürdi Beyin Bitlis Gönüllü Alay Kumandanlığını deruhde ettiği, Muş’ta on iki topu kurtarıp Bitlis muharebesine iştirak ettiği ve burada yaralanıp esir düştüğü, daha sonra kaçıp kurtularak İstanbul’a geldiği hakkında ifadesinin tahkikine dair Harbiye Nezaretinden Musul Valisi Memduh Beyefendiye çekilen telgraf.
Tarih: 12/L /1336 (Hicri), Dosya No:89, Gömlek No:138, Fon Kodu: BOA.DH.ŞFR.
5-Bediüzzaman Said-i Kürdi hakkında Harbiye Nezaretine çekilen 23 Temmuz 334 tarihli şifrenin ekser grupları halledilmediğinden serian bittashih işarı şeklinde Şifre Kaleminden Musul Vilayetine çekilen telgraf.
Tarih: 15/L /1336 (Hicri), Dosya No:13, Gömlek No:18, Fon Kodu: BOA.DH.UMVM.
6-Bediüzzaman Said Efendiden İzmit Polis Komiserliğince alınan bir kama ile rovelverin Daire-i Zaptiyeye gönderilmesi.
Tarih: 1/My /1325, Dosya No: 629, Gömlek No: 55, Fon Kodu: ZB
7-Bediüzzaman Said-i Kürdi ve rüfeka-yı muhteremesinin gayet feci bir surette şehit edildiklerine dair Bitlisli Hacı Ahmet oğlu Yunus Çavuş’un polise verdiği ifade.
 Tarih: … Karton No: 110, Dosya No: 12-3, Fon Kodu: BOA.HR.SYS. HU.
8-Ermeni çetelerinin Molla Said ve sair rüesadan Ermeni ailelerin kendilerine teslim edilmesi konusundaki talepleri ile ilgili Mehmed oğlu Abdurrahman’ın polise verdiği ifade.
 Tarih: … Karton No: 110, Dosya No: 12-2, Fon Kodu: BOA.HR.SYS. HU.
9-Ulema-yı meşhureden Molla Said-i Kürdi ve yirmi kadar talebesinin Ermeni çetelerinin kurşun ve süngüleriyle feci bir surette parçalandıklarına şahit olduğunu söyleyen Polis Memuru Yasin Abdi’nin ifadesi.
 Tarih: … Karton No: 110, Dosya No: 12-2, Fon Kodu: BOA.HR.SYS. HU.
10-Van ulemasından Molla Said Efendi memleketine dönmesi için kendisine verilen iki bin kuruş harcırahı kabul etmediğinden bu meblağın iade edildiği ve makbuzunun gönderildiği.
Tarih: 16/A/1325,  Dosya No: 618, Gömlek No: 115, Fon Kodu: BOA.ZB.
11-Van’dan aldığı mürur tezkeresi ile Dersaadet’e gelmiş olan Molla Said’in hüviyeti ve şuurunda eser-i hiffet olup olmadığının tahkiki.
Tarih: 17/My/1324, Dosya No: 618, Gömlek No: 64, Fon Kodu: BOA.ZB.
12-Bitlisli Molla Said Dersaadat’ten Van’ a hareket ettiğinden durumun takip ve tahkik edilerek malumat gönderilmmesi.
Tarih: 06/T/1324, Dosya No: 620, Gömlek No: 21, Fon Kodu: BOA.ZB.
13-Bitlisli Molla Said Dersaadet’ten çıkıp Van’a gelmek üzere olduğundan hareketlerinin takibe alınarak bildirilmesi.
Tarih: 09/T/1324, Dosya No: 620, Gömlek No: 31, Fon Kodu: BAO.ZB.
Arşiv Çalışması: Kadir Aytar
22.11.2012
Risale Ajans

 

Sende yorum yazabilirsin

%d blogcu bunu beğendi: