Cimri ise Allah’ın kendisine ihsan ettiği imkândan ikramda bulunmayıp hep kendi nefsini düşünen bencil kimse demektir.
İkisi arasında sadece kullar yanında değil, Allah indinde de Resûlullah yanında da büyük farklar vardır.
Efendimiz (sas) Hazretleri, cömertleri övüp cimrileri zemmettiği hadisindeki şu tarif fevkalade düşündürücüdür:
– Cömertlik kökü Cennet’te olan bir ağaçtır ki; onun dalına tutunanlar nihayetinde kökün bulunduğu Cennet’e ulaşırlar.
– Cimrilik de kökü Cehennem’de olan bir ağaçtır ki; onun dalına tutunanlar da nihayetinde kökün bulunduğu Cehennem’e ulaşırlar.
Efendimiz’in aziz torunu Hazreti Hasan (ra) da cömertlik konusunda şöyle hatırlatma yaparak der ki:
– Kul, cömertlik örneğini Allah’tan almalıdır. Allah kendisine ihsan ettikçe o da ihtiyaç sahiplerine ihsanda bulunmalı, kendisine gelen ikramı kendisi de yoksula ulaştırmayı görev bilmelidir.
Hz. Musa’nın ümmetinden olan Karun, çok zengindi. Ama çok da cimriydi. Cimriliğinin gerekçesini şöyle izah ediyordu:
– Ben bu serveti kendi kabiliyetim ve alın terimle kazandım, kimseye bir şeyler vermek zorunda değilim!.. Karun’un bu iddiasını Rabb’imiz Kur’an’ında, cimrilere örnek olarak anlattı da:
– Sakın siz de, servetiyle yerin dibine batan Karun gibi cimri olmayın, uyarısında bulunmuş oldu.
Bundan dolayı, ‘Kim cimrilik ederse Karun’a benzemiş olur; kim de cömertlik ederse Hazreti Resûlullah’a tabi olmuş sayılır’ sözü meşhur olmuştur.
Hacca giden bir zat, yolu üzerinde uğradığı İmam-ı Azam Hazretleri’ne bir çuval dolusu ayakkabı hediye etmişti. Ertesi gün onu çarşıda oğlu Hammad’a ayakkabı alırken görenler:
– Ya İmam dediler, daha dün size çuval dolusu ayakkabı hediye etmişlerdi, bugün oğlunuza ayakkabı alıyorsunuz?
– Hepsini de dağıttım, bir tane dahi kalmadı, dedikten sonra bu konudaki bir âdetini şöyle anlattı.
– Resûlullah Efendimiz, birine hediye verirken yanında bulunanları da mahrum bırakmaz, onlara da hediyeden hisse verirdi. Ben de o yüzden hediye verdiklerimin yanındakileri de mahrum bırakmayıp onlara da verdiğimden oğlum Hammad’a ayakkabı kalmadı.
İmam-ı Azam Hazretleri, bu âdetinin bir başka sebebini de şöyle açıklar.
– Biri bana ikramda bulunursa ben ona daha üstünüyle karşılık vermek isterim. Çünkü selam ayetinde, “Size biri selam verirse siz de o selama daha güzeliyle karşılık verin.” buyrulmaktadır. Ben de bize verilen hediyelere, daha fazlasıyla karşılık vermeyi kendime âdet edindim. Bu anlayışımdan dolayı da bana verilen bende kalmaz, daha fazlasıyla başkalarına da ulaştırmaya gayret ederim.
Yoksul bir hanım, Aişe validemize hediye göndermişti. Validemiz, bu hediyeyi kabul etmeyip sahibine geri iade etti. Durumu duyan Efendimiz sordu:
– Aişe neden hediyeyi kabul etmeyip sahibine geri iade ettin?
– Gönderen benden daha muhtaçtı da ondan, dedi Aişe validemiz. Bunun üzerine Efendimiz’in yol göstermesi şöyle oldu:
– Sen önce gönderilen hediyeyi kabul et, sonra daha fazlasıyla karşılık ver, yardımda bulun, sevgi, saygını böyle göster.
Çevremize iyilik edip ikramda bulunma konusunda yapılan bir tespit de şöyle ifade edilir:
– Rabb’imiz cömerttir, cömert insanda zatına mahsus cömertlik sıfatını görünce onu sever, ona cömertliğine layık ihsanda bulunur, malının bereketini çoğaltır, kazanma meşakkatini azaltır. Cimriyi ise Rabb’imiz sevmez, çünkü cimride zatına ait sıfattan işaret göremez, malının bereketini azaltır, kazanma meşakkatini de artırır.
Bundan dolayı maneviyat büyüklerinin tavsiyeleri hep aynı olmuştur:
– Ey Allah’ın kulları! Allah sizde kendine ait cömert sıfatını görsün de sizi sevsin, sevsin de kazancınızın meşakkatini azaltsın, bereketini artırsın. Cennet’te cömertlerle birlikte olmaya layık görsün…
Bu temenniye ancak ‘elf-ü elf-ü amin’ denir, başka değil.
Ahmed Şahin / Zaman
