Etiket arşivi: ispat yöntemleri

Bediüzzaman Mantık İlmini Nasıl Kullandı?

bediuzzaman-mantik-ilmini-nasil-kullandiRisale-i Nur eserlerine baktığımızda araştırma ve tahkik metoduyla gidildiğini, herşeyi araştırarak hükme varıldığını görürüz. Bediüzzaman Said Nursi’nin eserlerinde akıl yürütme yöntemlerinin hepsi kullanılmıştır.

Bunlardan bazıları; kiplik mantığı, sembolik akıl yürütme, kavramsal ( soyut) akıl yürütme, ispat yöntemleri, doğrudan ispat yöntemi, dolaylı ispat yöntemi, olmayana ergi metodu,dedüksiyon, indüksiyon,analoji,kıyastır.

Bediüzzaman Said Nursi temsil dürbünüyle olayları inceler. Temsiller, misaller, benzetmeler yaparak, öğrenme yöntemi kullanır. Analojiyi çok iyi kullanmıştır. Kıyas yöntemide çok kullandığı yöntemlerden birisidir. Basit kıyas, kesin kıyas, birleşik kıyas,zincirleme kıyas, birleşik kıyas, zincirleme kıyas, mavti kıyas gibi çeşitli kıyas yöntemlerini kullandığını görürüz. Aristo tümdengelimi kullanırken, modern mantıkta tümevarımı kullanmıştır. Bediüzzaman Said Nursi eserlerinde indüksiyon, yani tümevarım yöntemini kullanarak, karbon, hidrojen,oksijen (müvellidü’l ma, müvellidü’l-humuza) gibi örnekler vererek parçadan bütünü anlamaya ve ispat etmeye çalışmıştır.

Bediüzzaman Said Nursi’nin kullandığı mantık yöntemlerinden biri modalite (kipik) mantığıdır. Bu mantığı en çok matematik mühendisleri kullanarak, bilgisayarların yazılım programlarını hazırlarlar. Bu mantıkta,önermenin doğruluk değeri, gerçek dünyadaki doğruluk değerinden farklı olarak ele alınır.Kiplik mantığı denilen bu metod şu anda yaşanılan dünyayı değil, doğruluk değeri taşıyan mümkün dünyaları öne çıkarır. Modalite mantığında,mümkün dünyalar hesaba katılarak önerme hazırlanır. Gerçek mi, zorunlu mu,mümkün mü,muhtemel mi şeklindeki muhtemel hesapları kullanılır.Bediüzzaman Said Nursi’de eserlerinde mümkündür, zaruridir, vaciptir, vacibü’l vücuddur gibi kavramları çok kullanmıştır. Doğruluk değeri taşıyan ihtimalleri hesaba katarak önerme yapmıştır.

Batıda son yıllarda fark edilip yaygınlaşan akıl yürütme yöntemlerini Bediüzzaman Said Nursi’nin eserlerinde kullanabilmesi son derece hayret verici bir keşiftir. Aklı din ve varoluş bilimlerinde kullanması Bediüzzaman Said Nursi’nin sıradışı özelliğidir.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan
Akıldan Kalbe Yolculuk

12.01.2013
Risale Ajans