Devraldığımız Mutsuz Kadınlık Mirası

Uzun zamandır yazamadım. Aslında kafamda bu yazı dizisinin tamamını bitirdim. Belki de o yüzden elim bir türlü klavyeye varmadı ve en son yazdığım yazının ardından epeyce zaman geçti . Kimilerine kopuk gelebilir yazdıklarım. Kimileri de daha önce yazdıklarımı unutmuş olabilir. Bu sebeple daha önceki yazıları (yeniden)  okumalarını rica edebilirim. Ve inşallah daha sık yazabilirim.

Çocuklar, büyürken en çok model alma yöntemiyle kimlikler üzerinden algılarını inşa ederler. Kuşkusuz kız çocukları için anneleri, erkek çocukları için babaları bu kimlik inşası için rol model niteliğindedir. O sebepledir ki, ya anne- babamıza benzeyen eşlerle evleniriz ya da onlara hiç benzemeyen birilerini seçmeye çalışırız. Ya onlar gibi bir ebeveyn olmak isteriz, ya da onlara benzememek ve değişmek için elimizden geleni yaparız.

Bir kız çocuğunun büyürken, zihninde oluşan kadınlık algısına  dair bir video seyredebilseydik, genellikle sürekli kadın ve anne olmaktan şikayet eden, yaptığı şeyleri bir tür hizmetçilik olarak gören, mutsuz bir film şeridine rastlayabilirdik.

Ayrıca ilişkiler kaydedilebilseydi sürekli annesiyle sürtüşen, evlenene ve anne olana kadar bir uzlaşmaya varılamayan kimlik çatışmalarına da şahitlik edebilirdik. Çünkü bir anne, kız  çocuğunun yapmadığı şeylere, erkek çocuğunun yapmadığı şeylere oranla çok daha fazla reaksiyon gösterir. Kendini sevmemekten kaynaklanır bu birazda. Kendini sevmeyen, kendine en çok benzeyenden çıkarmaz mı öfkesini?

Bu sebeple kadın olmak ağır bir yük gelebilir pek çok kız çocuğuna. Korkuların, geleneklerin, değerlerin zincirinden kurtulsa da kız çocukları, evin içindeki mutsuz kadınlık modeli zincirinden kurtulması epey zor olabilir. Çünkü yetişkin olduğunda yapması gereken her türlü iş, rol, kötü hislerle yer almıştır bilinç altında ve hisler aktif olduğunda her biri tek tek yerinden çıkıp zorlaştırıverir hayatı.

Yuvayı yapan dişi kuş olmaktan yorgun, bıkkın, mutsuz mirası fark etmeden ve bu zinciri kırmadann kadın olmakla barışmak da öyle kendi başına edinilen bir şey olmuyor ne yazık ki… Evliliklerin temel problemi de burda ya zaten. Biri neyi kaybettiğini farkedemiyor, diğeri neyi aradığını?

Kadın olmanın, sesin,sözün, tavrın inceliğini kimde gördük en son bir düşünsenize? Sadece dişi olmakla karıştırılan bir yapaylıktan söz etmiyorum elbette… Zarafetin, nezaketin ziynet gibi taşındığı bir huzur halinden söz ediyorum.  Bazen örneğini bulamadığımız halin, gerçeğini olmamız bekleniyor ya, bir define bulmak gibi kimileri için bu…

O yüzden kadın olmakla barışmak için, miras aldığımız kadınlığında bir resmini çekmeliyiz. Bu resimde görmek istediğimiz, asla olmasın istediğimiz ne varsa bir karar vermemiz gerekiyor besbelli. O zaman defineye ulaştıracak ip uçlarını görmek mümkün olacaktır.

Aynı zamanda, bir yandan kendi kız çocuklarımıza miras bırakmamamız gereken bir durumla da yüzleşmek demek bu. Zor ve sürekli kendini başa sarmış hissetmemize sebep olabilir. Buna rağmen, bu cesareti göstermeye ihtiyacımız var. Bununla ilgili yüzleşmelere, okumalara, desteklere ihtiyacımız var. Hemen reddetmek yerine üzerinde düşünmeye de…

Haim Gnot isimli terapist eğitimlerine katılan ve ebeveynlikle ilgili ne kadar şey öğrenirse öğrensin, zaman zaman yine  kendi dillerine döndüğünü ve bundan rahatsız  olduğunu söyleyen hanımlara “Yeni bir dil öğrenmek kolay değildir. Bir kere siz aksanlı konuşacaksınız. Ama bu çocuklarınızın anadili olacak” cevabını veriyor.

Ben de bu cümleden referansla şunu söylemek isterim;  anne babalarınızın korkularına , devraldığınız mutsuz kadınlık mirasına rağmen, gösterdiğiniz her çaba, unuttuğumuz bir yabancı dili yeniden öğrenir gibi size yanlış cümleler kurdurtabilir. Ama unutmayın bu dil kız çocuklarınızın anadili olacak. O zaman birbirimizi daha iyi anlayan, huzurlu kadınlar olacağız inşallah. Ve mutsuz kadınlık miraslarının zincirini kıracağız.

Tuğba Akbey İnan

Değişim İçin Zihin Temizliği 

Uzun bir yolculuk sırasında, olağan kavgalardan birine daha şahitlik ediyorduk. Zaten sıkışık olan otobüste kendine yer açmaya çalışan bir kadın ve kadının o sıkışıklıkta gelmesinden rahatsız olan bir erkek, bir süre sonra hepimizin duyacağı ve aynı zamanda rahatsız olacağı bir kavgaya tutuşmuşlardı. Birbirlerine, öfkeyle ağızlarına geleni söylüyorlardı ve taraflardan biri bile, alttan alıp kavgayı bitirmeye niyetli değildi. Bir ara kadın;

-Karşında bir kadın var dedi, kavga ettiği adama.

-Öyle mi ? dedi adam. Ben karşımda hiç bir kadın göremiyorum.

Onlar kavgalarına devam ederken, bu cümle beyninde dolanıp durmaya başlamıştı bile…

Bir süredir, hanımlarla eğitimler ve seminerler dolayısıyla bir aradayız. Çoğunlukla annelikten bahsetsek de, birbirinden ayrı düşünemeyeceğimiz hususlardan biri de elbette karı koca ilişkileri oluyor. Yaptığımız okumalarda salt, çocukları anlamak üzerine değil, kadın olmak vurgusu üzerine de konuşma fırsatımız oluyor. Nihayetinde ben de, toplumsal kodlardan ziyadesiyle etkilenmiş biriyim. Her birinin hislerini ve yaşadıklarını anlayabiliyorum.

Geçtiğimiz günlerde bir araya geldiğim üniversiteli genç kızlarla konuştuğumuz “ Kendinle yüzleşme” sohbetinde, onlara bir sevme rehberi hazırlamıştım. Onlardan biri de “Kadın Olmayı Sevin” başlığı idi.

Uzun zamandır niyetlerimden biri, bu konuda bir dizi yazı yazmak. Zira, konuşmalar da tartışmalar da, aynı yerden olmaya devam ediyor ve her iki cinste kendini fazlasıyla yorgun ve değersiz hissediyor.

Karşısında bir kadın göremeyen erkeklerle, kadın olmayı çokta sevmeyen kadınların, “Birbirinizi sevin” kalıbından çıkarak, anlaşıldıkları ve güvendikli bir dünyada kendileri olabilecekleri gerçeği üzerinden yola çıkarak yazmayı planlıyorum. Amacım bir tarafı yüceltip diğerini yermek değil elbette… Sadece yüksek sesle, sorular sormak istiyorum.

Zira soru sormanın problemi çözmek için atılmış en büyük adım olduğunu düşünüyorum. Dilerim düşündüğüm gibi faydalı ve en önemlisi kendimizi sorgulamamıza vesile bir yazı dizisi olur.

**

Değişim dediğimiz şeyin kavramlar üzerinden şekillendiğine inanıyorum ben. Zihnimizde çocuk, kadın ve erkek kodları nasıl yer alıyor önce bir görmeliyiz.

Diyelim ki çocuk dediğimizde; ayak bağı, ömür törpüsü, huysuz, yaramaz

Kadın dediğimizde; ezik, köle

Erkek dediğimizde; aldatan, zulm edici, güvenilmez gibi kodlar varsa zihnimizde, çocuğa, kadına ve erkeğe dair söylenen bütün cümlelerin geri bildirimi “ ama “ ile karşılık bulacaktır.

“ Güzel diyorsunuz ama bizim çocuk, anlamaz bu söylediklerinizden”

“ Ama benim annem ne zulumlar çekti”

“ Ama, benim kocam zor” gibi geri bildirimler alacağınızdan hiç şüpheniz olmasın.

Bunu erkeklerde kendilerine sorabilir. Elimize bir kalem kağıt alıp, bu kelimelerin zihnimizdeki hallerine bakmak en sağlıklı yol olacaktır. Böylece algımızdan yola çıkarak oluşturduğumuz yargımızı  değerlendirmek çok daha kolay olacaktır diye düşünüyorum.

Bu kodlar elbette kendi başına yer almadı zihnimizde. Yaşadıklarımız, bir çocukken bize davranılma biçimi, ailenin, kadına ve erkeğe biçtiği roller, ailemizin ve etrafımızdaki insanların evliliği dillendirme ve anlamlandırma biçimleri, bu kodların şifreleri oldular. (Şimdi bizim çocuklarımızın kodlarını inşa ediyor olduğumuz gibi)

Dolayısıyla, zihninde olumsuz bir kodla yer alan biri ile ilişkimiz her zaman güvensiz olacaktır. Halbuki güven, teslim olmayı içerir. Tıpkı kendimize suya bırakmak gibi. Oysa, güvensiz bir ilişkide taraflar, suda çırpınmanın yorgunluğunu yaşarlar genelde.

Çocuğuyla güvensiz bir ilişki kuran annenin ya da eşiyle güvensiz bir ilişki kuran kadının yorgunlukları hep bu çırpınma hallerindendir.

Çoğu zaman bunun adını koyamadığımız için, yüzeysel değişimler yapmaya çalışıyoruz elbette. Ama kültürel kodlarımız, yaşadığımız korkular, teslimiyeti, teslim olmak gibi algılamamıza sebep olabiliyor. Halbuki teslimiyet rıza iledir, teslim olmak ise, bir savaş sonrası gönülsüzce ve güvensizce kaybettiğini ilan etmek.

Okuduğu bir yazıyı, kitabı, yorumu büyük bir öfke ile karşılayanların zihnindeki kodlara bakmaları gerekir. “ Buna bu kadar öfkelenmeme sebep olan şey nedir?” diye kendimize sormadan, kısır döngüden çıkmamız pek mümkün gözükmüyor bu şartlarda.

Burda mesele, kimin daha yaralı olduğunu bulmaktan ya da bir sanık bulmaktan öte, birbirinin yaralarını sarıcı ve sürecine tanıklık edici bir yolculuğa çıkmayı göze almak.

Yoksa, ne söylersek söyleyelim, zihninde erkeği ve kadını olumsuz bir kodla yerleştirmiş bir kadın, değersizlik duygusundan öteye geçemiyor.

Ve zihnindeki kavramlara dokundurmayanlar, her iyi niyet cümlesini saldırı ve savunma ile karşılamaya devam ediyor.

Dediğim gibi değişim ve yüzleşme önce kavramlar üzerinden bir temizleme ile mümkün. Zira kirlenmiş bir algı ile inşa edilmiş kavramlar, okuduklarını da duyduklarını da o algıya hizmet ettirmeye çalışacaklardır. Temiz bir algı ise, eşyayı yeni tanımaya çalışan bebekler de olduğu gibi, merakla ve şevkle yola çıkma vesilesi olacaktır.

Önce zihnimizdeki kiri, pası atalım sonra kadın olmayı sevmek adına yol almaya devam edelim inşallah…

Tuğba Akbey İnan – cocukaile.net