İmanın Hakikatını Nasıl Anlamalı

Îman, insânı insân eder. Belki insânı sultan eder. Öyle ise, insânın vazife-i asliyyesi, îman ve duadır. Küfür, insânı gayet âciz bir canavar hayvan eder. Demek îman, bir ma’nevî Tûba-i Cennet çekirdeğini taşıyor. Küfür ise ma’nevî bir Zakkum-u Cehennem tohumunu saklıyor.

Demek selâmet ve emniyet, yalnız İslâmiyette ve îmandadır. Öyle ise, biz daima:

“Elhamdülil-lahi ala kemalil-iman demeliyiz”… 

Evet, her hakikî hasenat gibi cesaretin dahi menbaı, îmândır, ubûdiyyettir. Her seyyiat gibi cebânetin (cimriligin) dahi menbaı, dalâlettir. Evet, tam münevver-ül-kalb bir âbidi, küre-i arz bomba olup patlasa, ihtimaldir ki, onu korkutmaz 

Îman nasılki bir nurdur, insânı ışıklandırıyor, üstünde yazılan bütün mektûbât-ı Samedâniyyeyi okutturuyor. Öyle de, kâinatı dahi ışıklandırıyor. Zaman-ı mâzi ve müstakbeli, zulümattan kurtarıyor. Şu sırrı, bir vâkıada

Îman hem nurdur, hem kuvvettir. Evet, hakikî îmanı elde eden adam, kâinata meydan okuyabilir ve îmanın kuvvetine göre hâdisatın tazyikatından kurtulabilir. “Tevekkeltü Âlalla’h” der, sefine-i hayatta kemâl-i emniyetle hâdisâtın dağlar vârî dalgaları içinde seyran eder. Bütün ağırlıklarını Kadîr-i Mutlak’ın yed-i kudretine emanet eder, rahatla dünyadan geçer, berzahta istirahat eder. Sonra saadet-i ebediyyeye girmek için Cennet’e uçabilir. Yoksa tevekkül etmezse, dünyanın ağırlıkları uçmasına değil, belki esfel-i sâfilîne çeker. Demek îman tevhidi, tevhid teslimi, teslim tevekkülü, tevekkül saadet-i dâreyni iktiza eder. Fakat yanlış anlama. 

Şu hadsiz kâinatı şenlendiren, bilmüşâhede Rahmettir. Ve bu karanlıklı mevcûdâtı ışıklandıran, bilbedâhe yine Rahmettir. Ve bu hadsiz ihtiyâcât içinde yuvarlanan mahlûkatı terbiye eden, bilbedâhe yine Rahmettir. Ve bir ağacın bütün hey’etiyle meyvesine müteveccih olduğu gibi, bütün kâinatı insâna müteveccih eden ve her tarafta ona baktıran ve muâvenetine koşturan, bilbedâhe Rahmettir. Ve bu hadsiz fezâyı ve boş ve hâlî âlemi dolduran, nurlandıran ve şenlendiren, bilmüşâhede Rahmettir. Ve bu fâni insânı ebede namzed eden ve ezelî ve ebedî bir Zât’a muhatâb ve dost yapan, bilbedâhe Rahmettir.

Tevekkül, esbabı bütün bütün reddetmek değildir. Belki esbabı dest-i kudretin perdesi bilip riayet ederek; esbaba teşebbüs ise, bir nevi dua-i fiilî telâkki ederek; müsebbebatı yalnız Cenâb-ı Hak’tan istemek ve neticeleri O’ndan bilmek ve O’na minnettar olmaktan ibarettir.

Ben görmeliyim, nasıl birisinin lütuflarıyla böyle nazeninane besleniyorum ve idare ediliyorum?” bilmektir ve binden ancak birisine eli yetişemediği hâcâtına dair Kadı-ül-Hâcât’a lisan-ı acz ve fakr ile yalvarmaktır ve istemek ve dua etmektir. Yâni aczin ve fakrın cenahlarıyla makam-ı a’lâ-yı ubudiyyete uçmaktır.

Demek insân bu âleme ilim ve dua vasıtasıyla tekemmül etmek için gelmiştir. Mâhiyet ve istidad itibariyle herşey ilme bağlıdır. Ve bütün ulûm-u hakikîyyenin esası ve madeni ve nuru ve ruhu; Mârifetullahtır ve onun üss-ül esası da Îman-ı Billâhtır.

Hem insân, nihayetsiz acziyle nihayetsiz beliyyata maruz ve hadsiz a’danın hücumuna mübtelâ ve nihayetsiz fakrıyla beraber nihayetsiz hâcâta giriftar ve nihayetsiz metâlibe muhtaç olduğundan, vazife-i asliyye-i fıtriyyesi, îmandan sonra “dua”dır. Dua ise, esas-ı ubûdiyettir.

İkinci ve Sekizinci Sözlerde isbat edildiği gibi; îmân, ma’nevî bir cennetin çekirdeğini taşıyor.. küfür dahi, ma’nevî bir cehennemin tohumunu saklıyor. Nasılki küfür, Cehennem’in bir çekirdeğidir. Öyle de; Cehennem, onun bir meyvesidir. Nasıl küfür; Cehennem’e duhûlüne sebebdir; öyle de: Cehennem’in vücûduna ve icadına dahi sebebdir. Zira, küçük bir hâkimin küçük bir izzeti, küçük bir gayreti, küçük bir celâli bulunsa; bir edebsiz ona serkeşane dese: “Beni te’dib etmezsin ve edemezsin.”Herhalde, o yerde hapishane yoksa da, tek o edebsiz için bir hapishane teşkil edecek, onu içine atacaktır. Halbuki: Kâfir, Cehennem’i inkâr ile, nihayetsiz izzet ve gayret ve celâl sahibi ve gayet büyük ve nihayetsiz Kadîr bir zâtı tekzib ve isnad-ı acz ediyor.. yalancılıkla ve acz ile ittiham ediyor.. izzetine şiddetle dokunuyor.. gayretine dehşetli dokunduruyor.. Celâline âsiyane ilişiyor. Elbette farz-ı muhal olarak, Cehennem’in hiç bir sebeb-i vücûdu bulunmazsa da; şu derece tekzib ve isnad-ı aczi tazammun eden küfür için bir Cehennem halkedilecek, o kâfir içine atılacaktır…

Vücûdun kemâli, hayat iledir. Belki vücûdun hakikî vücûdu, hayat iledir. Hayat, vücûdun nurudur. Şuur, hayatın ziyâsıdır. Hayat, herşeyin başıdır ve esasıdır. Hayat, herşeyi herbir zîhayat olan şey’e mal eder. Bir şey’i, bütün eşyâya mâlik hükmüne geçirir. Hayat ile bir şey’-i zîhayat diyebilir ki: “Şu bütün eşya, malımdır. Dünya, hânemdir. Kâinat mâlikim tarafından verilmiş bir mülkümdür.” Nasılki ziyâ ecsamın görülmesine sebebdir ve renklerin -bir kavle göre- sebeb-i vücûdudur. Öyle de: Hayat dahi, mevcûdâtın keşşafıdır. Keyfiyatın tahakkukuna sebebdir. Hem cüz’î bir cüz’ü, küll ve küllî hükmüne getirir. Ve küllî şeyleri bir cüz’e sığıştırmaya sebebdir. Ve hadsiz eşyayı, iştirak ve ittihad ettirip bir vahdete medâr, bir ruha mazhar yapmak gibi, kemâlât-ı vücûdun umumuna sebebdir. Hattâ hayat, kesret tabakatında bir çeşit tecelli-i vahdettir ve kesrette Ehadiyyetin bir âyine-sidir. “Risale-i küllyatından”

Paylaşan: Abdülkadir Haktanır

Sende yorum yazabilirsin

%d blogcu bunu beğendi: