İstinca ve İstibra (Küçük Ve Büyük Abdesten Temizlendim Kanaatına Varmak)

Bir ibadetin farzları, olmazsa olmazları manasına geldiği unutulmamalıdır. Ön hazırlık mahiyeti taşıyan namazın dışındaki farzlarından birisi de hadesten taharettir.(Pislikten temizlenmek) Yani abdesti olmayanın abdest alması, gusül abdesti alması icap eden kimsenin de gusletmesi namaza başlanmadan önce mutlaka gereklidir. Abdest namaza hazırlık için gerekli olduğu gibi, abdest için istinca ve istibra gereklidir.

Bu noktada hiç şüphesiz, namazın mükemmel olması, abdestin doğru ve tam alınmasına bağlı olduğu gibi, abdestin sıhhati de abdest öncesi yapılacak itsinca ve ibtibranın doğru yapılmasına bağlıdır. Aksi halde, istibra ve istincadaki bir eksiklik, doğrudan abdestin ve o abdestle kılınacak namazın bozulmasına yol açabilir.

İSTİNCA: Büyük abdest bozduktan sonra yapılan temizliğe denilmektedir.

İSTİBRA: Küçük abdest bozduktan sonra idrardan kurtulmak, temizlenmek, sidik eserinin tamamının kesilmesini beklemektir.

Abdest almaya hazırlanan bir kişinin, idrarını yaptıktan sonra kalbi mutmain olmadıkça, abdeste başlaması caiz olmaz. Çünkü idrar sızıntısının çıkması veya damlaması abdestin bozulmasına yol açar. Daha ziyade erkeklerin bu konuda dikkatli olması gerekir. Abdest aldıktan sonra idrar (sidik) sızarsa abdest bozulur.

         İSTİNCA ve İSTİBRA İLE ALAKALI BAZI HUSUSLAR

  • Oturarak idrar yapmak lazımdır. Bu şekilde idrar torbası daha iyi boşalır. Akıntı ve sızıntı olmaz. (Yaşlılar oturamazsa ayakta da yapabilir.)
  • Özürsüz olarak ayakta idrar yapmak mekruhtur.
  • İdrar sıçramasını önlemek için bir çukura veya tuvalet deliğinin tam ortasına yapmalıdır.
  • İstincadan sonra tuvalet kâğıdı veya temiz bir bez ile kurulanmalıdır.
  • İdrar sıçratmamanın önemiyle alakalı Peygamber Efendimiz şöyle buyurumuştur:
  • “İdrardan sakınınız! Çünkü kabir azabının çoğu ondandır.” (Hadis-i Şerif)
  • “Sizden biriniz idrarını yaptıktan sonra tenasül uzvunu üç defa kuvvetle çeksin.” Hadis-i Şerif, İbni Mace, H:326, Kütüb-i Sitte, c.16, s.565, H:6091)
  • Kadınların istibra yapması gerekmez. Kadınların istinca yaptıktan sonra hemen abdest almayıp bir süre beklemeleri kâfidir.

ERKEK TENASÜL UZVUNDAN GELEN SIVILAR

Hadesten taharet yolu olan abdest ve guslü gerektirip gerektirmemesi açısından erkeğin tenasül uzvundan gelen sıvıların özelliklerini bilmek gerekir. Kaynaklarımızda belirtildiğine göre erkeklerin tanasül uzvundan (cinsel organından) dört türlü sıvı gelir:

1.İdrar: Sidik. Bundan dolayı sadece abdest almak gerekir.

2.Vedi: İdrar yaptıktan sonra gelen koyu sarı renkte kalın idrar damlasıdır. İdrarın bittiğini gösterir. Herhangi bir hastalık alameti değildir. Bundan dolayı gusül lazım gelmez, idrardan sonra olduğu gibi, sadece abdest alınması yeterlidir.

3.Mezi: İdrar atım yolundaki bezlerin ve prostat dokusunun salgısından meydana gelir. Umumiyetle büyük abdest bozulduktan sonra makata fazla bastırmaktan kaynaklanır. İnce, beyaz, miktarı az, saydam bir sıvıdır. Bazen şehevi heyecandan sonra da akar. Bazen de bu salgıyı meydana getiren bezlerin iltihaplanması veya üşütme, ağır yük kaldırma gibi hareketlerden sonra gelebilir. Bekâr erkeklerde sık sık rastlanan bu sıvı normal bir akıntıdır. Meziden dolayı gusül gerekmez, sadece abdest alınması yeterlidir.  

4-Meni: Kirli beyaz renkte, koyu kıvamda, hamur kokusundandır. Şehvetle çıkar. Bu sıvının çıkmasıyla gusül abdesti lazım gelir.

Görüldüğü gibi, saydığımız bu dört sıvıdan bir tek meninin gelmesi gusül abdesti almayı gerektirir. Diğerlerinin akması gusül gerektirmez. Sadece abdesti bozan bu sıvıları tanımayan birçok gencin, meziden dolayı gusül abdesti alarak her gün yıkanma sebebi ile üşütmelerine şahit olmuşuzdur. Hâlbuki mezi ve vediden dolayı gusül lazım gelmez, abdest alınması kafidir.

SIVAZLAMA METODU

İstibra için yapılan sıvazlama metodu şöyle uygulanır:

İdrar yaptıktan sonra biraz beklenir.

Bu sırada istinca yapılır. Yani büyük abdestten sonra suyla yıkayarak temizlik yapılır. Bundan sonra mümkünse tuvalet kâğıdı veya temiz bir bezle kurulamak gerekir. Bu işlem, yani istinca, daima istibradan önce yapılmalıdır.

Çünkü istincada taharetlenirken refleks olarak mesane çıkışındaki büzücü kaslar gevşer ve bir miktar idrar tekrar idrar kanalına geçer. Böylece daha önce istibrayla boşaltılan idrar kanalı yine idrarla dolar. (idrarın tam bittiğine inanmak en iyisi ya bir miktar beklemek veya öteki ayağına, sonra beriki ayağına bir miktar zıplayıp bunu yapabilen netice-i net alır.)

Sonra bir iki defa öksürülür. Öksürmekle boğaz damarlarının mesaneye kadar olan uzantıları o kısmı harekete geçirir ve kalıntı idrarı dışarı atar.

Önemle üzerinde durulması gereken bir husus, istibranın tuvalette yapılmasıdır. Çünkü çıktıktan sonra yürümek veya bir miktar yatmak şeklindeki uygulamanın sakıncaları vardır. Çünkü tuvaletten çıktıktan sonra istibra maksadıyla yürürken veya yatarken iç çamaşırlarına idrar kalıntılarının bulaşması engellenememektedir. Eğer bulaşan bu damlalar avuç içini ıslatacak miktardan az ise mekruhtur, fazla ise o çamaşırı değiştirmek lazımdır. Yoksa namazı fesada verir bozar. Her gün en az 4-5 defa tuvalete giden bir kişi, iç çamaşırını temiz tutmaya itina göstermelidir.

Bunun için, sıvazlama usulü tavsiye ediliyor. Yani, sol elin parmakları yardımı ile makattan itibaren idrarın geldiği damarı sonra da tenasül uzvunu sıvazlayıp damlaların kesildiği kanaatine varılınca su ile yıkayıp tuvalet kâğıdı, temiz bir bez veya pamuk parçası ile kurulanarak tuvaletten çıkılır.

İSTİBRADAN VESVESE EDENLER İÇİN

İstibra yapma hususunda insanlar farklı farklıdır. Herkes kendi durumunu daha iyi bilir. Bazılarının idrar akıntısı hemen kesilir. Böyle kimselerin abdestini hemen almaları caizdir. Bazılarının akıntıları ise daha uzun sürer. Bunların ise istibra yapmaları farzdır. Yani bir miktar beklemeleri lazım.

Paylaşan: Abdülkadir Haktanır