Kelamın Kudreti

Kelamın kudreti için cümlede bütünlük olmalı, kelimeler birbirinin eksiklerini tamamlayıcı nitelikte olmalı, yanlış anlaşılmalara muhal bırakılmamalı. Kelimelerin bütünü, ibareler farklı da olsa asıl maksadı işaret etmeli, böyle olursa cümle güzelleşir. Ortada bir havuz düşünün, çevredeki bütün arklar havuza akarsa havuzda çok kuvvetli su olur. Kelamda böyle olmalı, belli bir gaye var, bütün sözcükler ona hizmet etmeli.

Maksadın dağınık olmaması için cümleler birbirine yardım etmeli, medet olmalı, havuza gelen sular başka mecralara saptırılmamalı. Eğer kelamda buna riayet edilirse intizam, tenasüb, birbirine uygunluk olur, vücuttaki simetri gibi. Allah’ın sanatında da tenasüp, uyum vardır, bundan güzellik meydana geliyor. “Rabbinin azabından bir nebze dokunsa, “Eyvah bize!” Bu ayette büyüklüğünü anlatmak için tersinden göstermek var. Bir nebze bu kadar tesir ediyorsa çok olanı varın siz düşünün.

Ayrıca “Rabbinin azabından” buyuruyor, Allah’ın terbiye edici esmasından, “Kahhar” demiyor. Böyle azlığını göstererek azabın büyüklüğü anlatılıyor. Kuranı Kerim’in tüm ayetleri intizam ve uygunluğa mazhardır. Maksatlar bazen iç içe geçmiştir. Sathi nazarla değil dikkatli bakmalı.

Çetin Kılıç

Kaynak Şadi Eren, muhakemat dersleri.

Sende yorum yazabilirsin

%d blogcu bunu beğendi: