Tebliğin Çocuk Eğitiminde Modelliği (2)
Peygamber Efendimizin (s.a.v) sözleri ile davranışları arasındaki tutarlılık, O’nu insanlar tarafından daha fazla saygı görmesine ve sözlerinin insanlar üzerinde daha etkili olmasına neden olmuştur.
Burada Peygamber Efendimizin (s.a.v) hayatının, anne babalara en güzel örnek olduğunu düşünüyorum. Anne babalar çocuklarını eğitip yetiştirirken Hz. Peygamber (s.a.v) misali, ahlaken güzel olup, davranış ve sözler arasında tutarlık göstermeli ki hem çocuklarına uygun bir model olsun hem de yapmış oldukları nasihatler tutulmuş olsun.
Yine Kur’an-ı Kerim’in indirilişi ile Peygamber Efendimizi (s.a.v) tebliğinin yaklaşık 23 yılda tamamladığını biliyoruz. Cenab-ı Hakk’ın bize burada vermiş olduğu mesajın çocuk eğitiminde de geçerli olduğunu düşünüyorum.
Peygamber Efendimizin (s.a.v) insanlara İslam’ı, insanların içinde bulundukları şartlara ve ihtiyaçlarına göre kademeli olarak anlattığı gibi anne babaların da çocuklarını terbiye ederken, onların gelişim dönemlerini ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmaları gerekir.
Kur’an-ı Kerim’in indiriliş süreci gibi çocukların da eğitimi ve terbiyesinin de yaklaşık 23 yıl süreci unutulmamalıdır. Çocukların gelişimleri ergenlik dönemi sonuna kadar devam etmektedir. Ergenlik dönemi sonu dediğimiz 20-21 yaşlarına kadar çocuklar, fiziksel ve zihinsel olarak gelişip büyüdüklerine göre eğitimleri de bu yaşlara kadar devam etmektedir.
Dürüstlük ve ahlak konusunda çocuklarına uygun model olan anne babalar; çocuklarıyla iletişimin sağladığı gibi davranış olarak da onlara uygun model olabilirler. Anne babalarını model alan çocuklar, yeri geldiği zaman onların tecrübelerinden faydalanmak için nasihatlerine başvuracaklardır.
Cenabı Hakk’ın peygamberler aracılığıyla insanları eğittiği şekilde anne babalarında çocuklarını eğitip yetiştirmesi gerekir. Çocukları ileride nasıl görmek isteniyorsa o şekilde model olunmalıdır. Peygamber Efendimiz (s.a.v) ümmetine nasıl örnek oldu ise anne babaların da çocuklarına iyi evlat ve başarılı çocuk yetiştirme adına iyi bir model olmaları gerekir.
Sonuç olarak Peygamber Efendimizin (s.a.v) ümmetine uyguladığı yöntemi, anne babaların da çocuklarına uygulamaları gerekir. Bu amaçla söz ve davranışlar arasında tutarlılık, yetiştirme konusunda örnek olunmalıdır.
Bu amaçla;
- Çocuklar sevdikleri kişileri örnek aldıkları için anne babalar, çocuklarına kendilerini sevdirmekle işe başlamalı.
- Çocuklara uzun uzun nasihat etme yerine en güzel şekilde örnek olunmalı.
- Çocuklar anne babalarının sözlerinden daha çok davranışlarını dikkate aldıkları unutulmamalı.
- Anne babalar, çocukların kendine benzetmeye çalışmak yerine onların kendi kişiliklerini geliştirmeleri konusunda gereken desteği vermeli.
- Eğitim ve terbiye verilirken çocukların yetenek ve kapasiteleri, gelişim dönemleri göz önünde bulundurulmalı.
- Çocuklara verilecek nasihatler yerinde ve zamanında, özlü bir şekilde olmalı.
- Çocuklara yapılacak nasihatler, bağırıp çağırmadan ve uygun bir dille yapılmalı.
- Çocukların örnek alabilecekleri ortamlara katılmaları teşvik edilmeli.
- Çocukların olumlu davranışları her zaman desteklenmeli.
- Çocuklara beddua etmekten kaçınmalı ve onlar için hayır dualar edilmeli.
M. Emin Karabacak