İnsan şefkati nisbetinde insan olabilir

Dijital Çağda Şefkatli Tebliğ Elzemdir!

İnsanlık zamanla yeni yeni şartlar ve koşullarla karşılaşmaktadır. Yeni bir çağ açıldı desek yeridir. Yapay zekâ çağı ve teknoloji dönemi diyebiliriz.

Artık tebliğ, sadece yüz yüze sohbetlerle sınırlı değil; sosyal medya platformları, bloglar, bloglar, videolar, capslar ve çeşitli dijital kanallar üzerinden de yapılabilmektedir. Bazen bağlantılar geliyor. Bakıyorum çeşitli yerlerden katılımcılar var. Hep beraber okuyorlar, müzakere ve mutalaa…

Ancak bu mecralarda şefkat eksikliği ve sanallığın getirdiği şeylerle İslamiyet’in yanlış algılanmasına çok daha hızlı bir şekilde yol açabiliyor. Mesela paylaşımda kullanılan sert bir üslup, dışlayıcı, suçlayıcı ve yargılayıcı bir yorum, tutum binlerce kişi tarafından görülebilir ve İslam’a dair olumsuz bir imaj çizmeye sebep olabilir. İşin kötü tarafı sanal âleme düşen şeyler zaman sınırından çizgisinden çıkıyor artık.

Dijital ortamda şefkatli tebliğ, muhatabın duygularını anlamaya çalışarak, samimi ve yapıcı bir dil kullanmayı gerektiriyor. Mesela, bir gencin İslamiyetle ilgili bir sorusuna sosyal medyada cevap verirken, “Bu yanlış, böyle olmaz” demek yerine, “Bu konuda şöyle bir bakış açısı da var, ne dersin?” gibi bir üslup kullanmak, muhatabı dinlemeye ve anlamaya teşvik edebilir.

Görseller, hikayeler veya kısa videolar gibi araçlar, şefkatli mesajları daha etkili bir şekilde iletebilir. Hz. Peygamber’in (a.s.v.) Taif’teki sabrını anlatan bir kısa animasyon, gençlere hem duygusal hem de görsel olarak hitap edebilir. Bu “sevgi dili kullanma” metodu olarak ele alınabilir. Hizmetimiz içinde de Üstadımız ve ağabeylerimizle alakalı olarak da düşünülebilir. Kısa metrajlı videolar tarzında.

Gençlerin tebliğdeki sert üsluplardan dolayı hakikatlere mesafeli olduğunu belirtmem gerekiyor. Sonrada adeta dinden çıkarcasına manzalarala karşılaşıyoruz.

Dijital çağda bu mesafe, yanlış bir paylaşım veya yorumla daha da artabilir. Bu yüzden, gençlerin diline uygun, samimi, onlara değer veren ve bu değeri hissettiren empatik bir tebliğ metodu geliştirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Şefkat ve ilgi dijital ortamda da tebliğin anahtarı, miftahıdır.

Şefkatli Tebliğin Tebliğciye Faydası

Tebliğcinin kendi manevi yolculuğuna, tekemmül sürecine tesiri de çok fazladır. Karşı tarafa şefkatle yaklaşarak insan kendi hissiyatını da tamir ve inşa etmektedir.

Şefkat, sabır ve empatiyle tebliğ yapan bir kişi, kendi nefsini terbiye eder, ahlaki olgunluğunu artırır ve Allah’a yakınlaşır. Bu, tebliğin çift taraflı bir manevi kazanç olduğunu gösteriyor. Kuru bilgi aktarımı tebliğ değildir zaten.

Şefkatli tebliğ, tebliğcinin sabır, hoşgörü ve merhamet gibi erdemleri içselleştirmesini sağlar. Bu sayede enfüsi içselleştirmeyle insan sîretini güzelleştiriyor.

Şefkatli tebliğ, tebliğcinin niyetini sürekli sorgulamasına ve samimiyetini artırmasına yardımcı olur. İlim ve irfan, sadece muhataba hitap etmek için değil, tebliğcinin kendi manevi gelişimi için de gerekli. İş başı eğitim gibidir adeta.

Şefkatli tebliğin, ahlaki olgunluğu geliştirmenin bir yoludur. Sizin tebliğcinin nefsine hâkim olması gerekmektedir. Şefkat, tebliğcinin nefsini terbiye etmesine ve muhataba daha samimi yaklaşmasına imkân sağlar.

Mesela, bir tebliğci, Avrupa’da yaşayan ve İslam’a ilgi duyan bir gence hitap ederken, onun kültürel arka planını (bireysellik odaklı bir toplumda yetişmiş olmasını) göz önünde bulundurmalı.

Bu genç, İslâmiyetin kurallarını değil, önce İslam’ın merhamet ve sevgi mesajını duymak isteyebilir. Tebliğci, “Namaz kılmak farzdır” demek yerine, “Namaz, insanın iç huzurunu bulmasına yardımcı olan bir ibadet” diyerek başlayabilir.

Her insana sabit bir formülle yaklaşmanın mekanik bir aktarıma yol açtığı unutulmamalı. Şefkatle bir yaklaşımı hayata geçirmeyi kolaylaştırır ve Muhatabın psikososyal durumunu anlamak, tebliğin etkisini artırır.

Toplumsal Ayrışmalar ve iletişim

İhtilaf-ı İslam’ın en temel sebeplerinden birinin şefkat yoksunluğu olduğunun altını tekrar çizmek istiyorum. Bu çok önemli bir tespit, çünkü Müslümanlar arasındaki kutuplaşma, tebliğin hem içe hem de dışa dönük etkisini zayıflatıyor.

Farklı bir mezhepten veya cemaatten bir Müslüman’la iletişim kurarken, “Sen yanlış yoldasın” demek yerine, ortak noktalar (mesela, Kur’an’a ve sünnete bağlılık) üzerinden bir iletişim kurulabilir.

Şefkatli iletişim, karşılıklı anlayışı artırır ve ihtilafları azaltarak ittifaka yani tüm farklılıklarla birlik olmayı mümkün kılar.

Müslümanlar arasındaki sağlıklı iletişim kopukluğunu şefkat eksikliğinden kaynaklandığını unutmayalım. Şefkat, sadece Müslümanlara değil, gayrimüslimlerle arasındaki ilişkilerde de birleştirici bir rol oynar.

Hulâsa, şefkat ve insan ilişkilerinde en belirleyici miyardır, ölçüdür. Şefkati nisbetinde insan insan olabilir.

Ne mutlu şefkat kahramanı olma meylinde olana.

Selam ve dua ile..

Muhammed Numan ÖZEL