Kâinatın süslendirilmesi, tezyin edilmesi insanın bu tezyin ve süslemeye karşı tavrını muhabbetle belli etmesi gerekir. Muhabbet ancak sevmeye sevmekle mukabeleyle, karşılık vermekle, ibadetle olur. Sevmenin belirtisi ibadettir. Kâinatı insana hizmetkâr eden Allah’a karşı insanın, bir sembolik hareketle Rabb’ine karşı sevgisini göstermesi gerekir.

İnsan içtimai hayatta olduğu için, Allah’ın kendisine verdiği nimetleri ve imkanları diğer insanların ve canlıların istifadesine sunanması imanının bir çeşit tezahürüdür. Cömertlik te insana Allah’ın vermiş olduğu imkanları muhtaçlara meşru daire de kalmak şartı ile Allah rızası için insanlara yardım ve ikramda bulunmasıdır. Allah Resulü (s.a.m) buyuruyor: “Mümin bir kimsede iki özellik bir arada bulunmaz. Bunlar, cimrilik vre kötü ahlaktır.”

Bediüzzaman Hz.leri Van Nurşin Camii’nin küçük odasında talebelerine ders veriyordu. Bir gün odanın kapısı açık kalmış ve içeri bir köpek girmişti. İçeride küpte et kavurması vardı. Bir öğrenci için çok değerli bir yiyecekti kavurma… Kış boyu onu yiyeceklerdi. Bunun için küpü gözleri gibi koruyorlardı.

İçimizden yükselen bir ses: “Dualarımda mükerrer defa istediğim bazı ihtiyaçlarım var, kimseye zararı olmayan bu isteklerim neden verilmiyor, neden dualarım kabul olmuyor?” sorusu ile kalb ve aklımızı meşgul eder.. Bir yanda “duaya devam et” diyen imanımız, diğer yanda hikmeti sorgulayan sabırsız nefsimiz, bizi iki arada bir derede bırakır.. Belki dua ile acizane fakirane Rabbimize dönen kırık gönlümüzün halet-i mahzunanesini rencide eder. Peki nedir duanın aynıyla, hemen kabul edilmeyişindeki hikmet?

Daha çeşit çeşit kölelikler var. Sigarayı bırakamayan sigaranın kölesi. İçkiyi bırakamayan içkinin kölesi. Kısacası insanların ekserisi nefsinin kölesidir. Nefsinin istediğini yapanlar nefsinin kölesidir. Ondan sonra gelir, rejimin köleliği. Manevî değerlerini kaybedenler anarşinin kölesi. Anarşi evvela şahsın vücudunda başlar. Akıl, natürist eğitimin kölesi, kalp materyalizmin kölesi.