Abdullah İbn Abbâs (ra) Kimdir?

Abdullah ibn Abbas 619 yılında Mekke’de doğmuştur. Babası, Hz. Peygamberimizin (sav) amcası Hz. Abbas; annesi ise Hz. Hatice’den hemen sonra Müslüman olan Ümmü’l-Fazl Lübabe’dir. Müminlerin annesi Meymune’nin kız kardeşidir. Aynı zamanda Halid ibnu Velid’in teyzesinin oğludur. Abdullah’ın adını Peygamber Efendimiz(sav) koyarak, kendi terbiyelerinde yetiştirmişlerdir.

Babası Hz. Abbas, Abdullah doğar doğmaz onu Hz. Peygambere götürmüş, Rasûlullah (sav) de onu kucağına alarak: “Allahım! Onu dinde fakih kıl. Kitabının açıklamasını ona öğret” diye dua etmiştir.

Gençliğinde de Peygamber efendimiz tarafından birkaç kez başı okşanarak: “Allah’ım! Bütün ilim ve hikmeti bu başa ver, ona tevil ve tefsir’i öğret. Allah’ım! İnsanoğluna verdiğin her ilim ve hikmeti bunun göğsünde topla diye dua etmiştir.

Yaşının küçük olmasından dolayı Rasûlullah’ın evine ve özellikle teyzesi olan Hz. Meymune’nin hücresine rahatça girip çıkardı. O naklettiği hadis, tefsir ve fıkıh ilmine vukufu ile tanınır. Abdullah İbn Mes’ud, Onun için: “O, Kur’ân-ı Kerim’in tercümanıdır, müfessirlerin sultanıdır” demiştir.

 Bediüzzaman Hazretleri Risale-i Nur Külliyatının Mektubat adlı eserinde, Abdullah ibn Abbas (ra)’dan dan şöyle bahseder;

Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm, Hz. Abbas ve dört oğlunu (Abdullah, Ubeydullah, Fazl, Kusem) bir perde (mülâet) altına alarak; “Ya Rabbi! Bu benim amcam ve babamın öz kardeşidir. Bunlar da onun çocuklarıdır. Onları bu perdeyle örttüğüm gibi, sen de onları Cehennemden öylece koru.” deyip dua etti. Birden, evin damı ve kapısı ve duvarları “Âmin, âmin” diyerek duaya iştirak ettiler. Yine aynı eserde Bediüzzaman, “Hz. Peygamberin duası öyle makbul olmuş ki, İbni Abbas ‘tercümanü’l-Kur’ân’ ünvan-ı zîşânını ve ‘habrü’l-ümme,’ yani ‘allâme-i ümmet’ rütbe-i âlisini kazanmış. Hattâ çok gençken, Hazret-i Ömer onu ulema ve kudema-yı Sahabe meclisine alıyordu” diyerek, Hz. Abdullah’ın duayı nebevi ile kazandığı makamları ifade etmektedir.

Abdullah ibn Abbas Yaşının küçüklüğüne rağmen yaşlı sahabelerle bir arada bulunmuştur. Yaşlı sahabelerin Nasr suresinin tefsiri konusunda herhangi bir düşünceleri olmayınca Hz. Ömer ;Yaşının küçük oluşu konuşmana engel olmasın diye buyurunca, Abdullah İbn Abbas bu surede Rasûlullah (sav)’ın ecelinin yaklaştığını işaret eden ifadelerin olduğunu söylemiş ve Hz. Ömer de onu tasdik etmiştir.

İbn Abbas’ın son derece disiplinli ve muntazam çalışma sistemi vardı. İşlerini titizlikle belli bir plan dâhilinde düzenlerdi. Bu planına önce kendi aynen uyardı. Haftanın belirli günlerinde geniş halk kitlesine dini ilimlerle ilgili dersler, dini ilimler dışında Arap dili, şiiri ve edebiyatı üzerinde etraflı konuşmalar yapardı.

 Afrika’daki Bizans genel valisi Georgios ve adamlarıyla ilmî tartışmalar yapmıştır. Georgios ve etrafındakiler O’nun akıl, zekâ, fikir kuvvetini ve ilim kudretini görerek: “Bu insan Arapların en derin âlimidir.” sonucuna varmışlardır.

Müşkilü’l-Kur’ân (Kur’ân-ı Kerim’in derinliklerine inme, bulma, çözme ve güçlükleri giderme) konusunu da ilk ele alan yine İbn Abbas’tır.

Birçok sahabeden ders ve bilgi almış, Hz. Osman’ın şahsına çok bağlı olup onun zamanında devlet kademelerinde görev almıştır, Hz. Osman’ın şehâdetinden önce evinin etrafında nöbet bekleyen büyük sahabelerin çocuklarıyla birlikte bulunmuş ve Halife’yi isyancılara karşı korumaya çalışmıştı. Cemel ve Sıff’ın savaşlarında Hz. Ali’nin yanında yer almıştır. Basra Valiliğinde bulunmuş valiliği sırasında kendisine atılan bir iftiraya dayanamayıp görevinden ayrılarak Mekke’ye gitmiş ve ömrünün sonuna kadar burada ilimle uğraşmıştır.

 Hz. Hüseyin’in Küfe’ye gitmek üzere yola çıkıp Kerbelâ’da şehit edilmesi Abdullah b. Abbas’ı bir hayli üzdü ve üzüntüsünden gözlerini kaybetmiştir.

İçki bütün fuhuşları doğurur. Günahların en büyüğüdür.”

Allah bir kulu sevdiğinde, mescide kayyum eder. Sevmezse hamama hizmetçi eder.”

Her hadisi herkese söylemeyin, aklı alacak adama söyleyin.”

Çocuklarınızın ilk sözü “Lâ ilâhe illallah” olsun gibi 1660 hadis rivayet eden,  en çok hadis rivayet eden yedi kişiden beşincisi âdeta zamanın bir ansiklopedisi olan Abdullah ibn Abbas, 687 yılında Taif’te yetmiş yaşındayken teslim-i ruh etti. Cenaze namazı Hazret-i Ali’nin oğlu Muhammed ibn-i El-Hânefiyye tarafından eda olundu. Kabrine indirilirken, Muhammed ibnül-Hanefiyye:”Kasem ederim ki, hatifin sesi bu dakikada İbn-i Abbas’ın ruhuna: “Ey içi yakın ve itminan ile dolu olan ruh, sen Rabbinden hoşnut, Rabbin senden hoşnut olduğu halde onun nezdine dön!’ demektedir.” dedi.

 Allah kendisinden razı olsun. Âmin.

Çetin KILIÇ/Lüleburgaz

www.NurNet.Org

Kaynaklar:

Hadis Ansiklopedisi, sevde’de, Risale-i Nur Külliyatı, islamiyet. gen.

Sende yorum yazabilirsin