Saîd Halîm Paşa İle Bedîüzzamân’ı Anmak

Allah’ın takdirinin nasıl olduğu ancak kaza edildiğinde tezahür eder. Ancak bu tezahürdeki hikmeti bile anlamakta insanoğlu zorlanır çoğu kez. Sait Halim Paşa’nın şehit edilmesi bu hikmetlerden hissesiz değil elbette.

sait halim paşa yalısı1864 de Kahire’de dünyaya gelen ve Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın torunu olan Said Halim Paşa, babası Mehmed Abdülhalim Paşa ile beraber 1870 de İstanbul’a yerleşti. İyi bir tahsil alarak 2.Abdülhamid tarafından sivil paşalık ile taltif edilip Şûrâ-yı Devlet azalığına getirildi. İlerleyen hayatında Jön Türklerle beraber olup, İttihad ve Terakki’nin en üst kademelerine kadar hizmetlerde bulundu. Hariciye Nazırlığı, vezirlik ve sadrazamlıkta bulundu. Sadaretteki en mühim olay, Edirne’nin Bulgarlardan geri alınması ve kendisinin izni alınmadan Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşına sokulması oldu. Talat Paşalar ile anlaşamayarak sadaretten ayrıldı. Ermeni Kırımı iddiasıyla mahkemelerde delil bulunamadı. Sürgün hayatında Roma’da 06.12.1921 de bir Ermeni tarafından şehid edildi. Allâh rahmet eylesin.

Çok okuyan, geniş kültür sahibi devlet adamı olan Said Halim Paşa kibar, alçak gönüllü, iyi ahlâklı, nazik ve dürüst bir kişi olarak tanınmıştır. İttihat ve Terakki’nin kuklası olmamış, cemiyet içindeki aşırılıkları frenleyen ve özellikle Enver Paşa ile Cemal Paşa’yı denge halinde tutan bir siyaset gütmüştür. Cemiyetin önde gelenlerinin saygısızlıklarına karşı Sultan Reşad’ın yanında yer almıştır. Siyasî şahsiyetiyle birlikte mütefekkir kişiliği de büyük önem taşıyan ve İslâmcılık akımının en önemli fikir önderlerinden biri olan Said Halim Paşa, Batı Medeniyetini ve sosyal hayatını yakından tanımasına rağmen kendi kültür ve medeniyetine bağlı münevver bir fikir adamı olarak kalmıştır.[1]

Osmanlının buhranlı yıllarındaki sıkıntılarına göğüs germeye çalışan Said Halim Paşa, batı medeniyetinden taklit edilmeden istifade edilmesini söylemiştir. Orada lazım olanları bedenimize, bünyemize uygun hali ile almak şeklindeki benzeri yorumları Bediüzzaman’da da görürüz. Meşrutiyet hareketleri karşısında Bediüzzaman Şeriata uygun hale getirilmiş meşrutiyet savunması ile paralellik arzeder.

Avrupa’da dine lâkaytlık olmakla beraber başta bulunan idarecileri ise dinlerine sahip çıkar. Bunlardan Wilson, Loyd George, Venizelos’un isimlerini sıralayan Bediüzzaman “Ben tokadımı… Venizelos ile beraber Said Halim’e vurmam. Nazarımda vuran da sefildir.”[2] der. Bulundukları toplumun dinine sahip çıkanlardan Venizelos ile Said Halim Paşa’yı beraber kullanması dikkat çeker.

Eski Said’in Yeni Said’e inkılâbı hengamında İstanbul’da bulunduğu günlerde Said Halim Paşa da sıkıntılıdır. Devletin ve cemiyetin gidişatı bunaltmakta, çıkış yolu aramakta. Yakinen tanıdığı Molla Meşhur Said ünvanlı Bediüzzaman’ın Şarkta kurmak istediği üniversite ve alakalı konulardaki sıkıntısını gayet iyi biliyordu. Ecdadından kalan Yalı ve Koru’yu emin bir el olan Bediüzzaman’a hibe ederek kendisininde zihnindeki hizmetlere kullanılmalıydı. Bu düşüncelerini açar. Bediüzzaman’dan cevap yerine düşünmek için vakit istemesini duyar. Sabrının sonuna kadarını bekler. Nihayet bir tanıdığı ile neticeyi sorar. Bediüzzaman tekrar mühlet ister.

Mühlet isteyen Üstad sıkıntılar içerisindedir. Kosturma’da başlayan halet-i ruhiye iliklerine kadar sarsıyor, bir inkılabın içerisinde idi. Bu taraftan da Said Halim Paşa’nın yaptığı teklif ise hiç de yabana atılacak cinsden değildi. Uğrunda ömrünü verdiği idealinin tahakkuku için gerekli olan sermaye ve imkan işte iki dudağının arasındaki “evet”e kalmıştı. Bu tereddütleri, gitgelleri âdeta boncuk boncuk terletiyordu. Kararını vermeliydi. Davasında bulunduğu, bir ömür boyu kudsiyetini yadettiği ihlasa zarar gelebilme ihtimali var ve kuvvetli idi. Aynı endişe ile Sultan abdülhamid’in teklifi olan ihsan-ı şahaneyi de reddetmişti. Nihayet

Beni dünyaya çağırma, / Ona geldim fenâ gördüm.” diye başlayan levhalarla cevabını verdi.

Said Halim Paşa’yı Üstadım ile hatırlarken hayatımda belki bir defacık muhtemel fırsatlar konusunda dikkatli olmayı ders çıkarıyorum. Muvazene ve muhakemeyi dikkatli yapmalıyım. Dünya bütün tantanası ile masum tekliflerle bile yanıltmamalı. Hizmetinin selameti için dünyayı terkeden, kalbini bağlamayan Üstadımın, dünyalığın zirvesine çıkmış ehl-i iman ve ehl-i ilmin karşısında verdiği fiili cevap istikbale numune bir duruş olarak intikal etti. Ders alana ne mutlu.

Rabbim her ikisine rahmet eylesin.amin.

Mehmet ÇETİN

Kaynak: RisaleTalimHaber.com

Dipnotlar

——————————————————————————–

[1]İslam Ans. İsam, 35/558; Kara, İsmail Prof. Dr. Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi, 1/75

[2]Nursi, Said, Eski Said Dönemi Eserleri/498

Sende yorum yazabilirsin

%d blogcu bunu beğendi: