Mümin, müminlik vasfıyla bir çerçeveye sahip olmalıdır, bu doğru. Ama Allah, Ömer (r.a.) fıtratıyla Ebu Bekir (r.a.) fıtratını bir yaratmamıştır. Ömerîler belki evvelemirde daha celalî, Ebu Bekirler ise daha cemalî olabilirler…
(Ahmet Ay)

Mizaç ve huy kişinin nüvesidir, özüdür. Yaratılışta bardağın içine damlatılan iksir aslında… İlk var olduğu anda kendisini yönetecek merkez kısımdır. Atomun çekirdeği gibi, insanın çekirdeği de huyudur. O huy ve mizaç herkeste farklıdır… (Uzman Pedagog Dr. Adem Güneş)

Fıtrat üzerinde en belirleyici husus genlerdir. Son dönem genlerde yapılan çalışmalar insanoğlunun sadece fizyolojik işleyişinde değil, psikolojik işleyişin zannedildiğinin çok ötesinde belirleyici olduğu gerçeğini ortaya çıkardı. Ve bu beraberinde bir tartışma meydana getirdi…

…0-2 yaş ve 3-6 yaş çok önemlidir. Bu dönem yaşananlar ve hissedilenler fıtratımızı oluşturuyor.
Bu dönemde kişi travmalar yaşayabiliyor, sevdiklerini kaybedebiliyor, tacize maruz kalabiliyor, şiddete maruz kalabiliyor, annesinden, babasından uzak kalabiliyor, fakirlik, yokluk, savaşlar yaşayabiliyor ve bunlar insanı derinden etkileyebiliyor…

Fıtratın korunması son derece önemlidir. Bütün dinler, bütün şeriatlar, bütün hukuk sistemleri diyelim daha genel anlamla gerek seküler (dini temele dayanmayan) gerek dine dayanan hukuk sistemleri olsun özellikle beş şeyi korumayı esas almıştır. Nedir bu beş şey?..(Psikolog Fatih Reşit Civelekoğlu)