Nişanlanmanın Hükmü Nedir? Nişanlıların beraberce gezmesi caiz midir?

Diyanetin Yayınlarından  Derlenmiş

120- Nişanlanmanın hükmü nedir? Nişanlıların beraberce gezmesi caiz midir?
Nişan; birbiriyle evlenmeye namzet olanların evlilik için karşılıklı söz vermesidir. Nikah değildir. Nikah akdi yapılmadan müstakbel eşler birbirine helal olmazlar.

Erkek evlenmeyi düşündüğü kadına bakabilir. Bir hadiste: “Ona bak, zira bakmak evliliğin uyumlu olmasını temin eder” buyrulmakla, daha sonra çıkabilecek tatsızlıklar başından önlenmektedir. (İbn-i Mace, Tirmizi)

121- Erkek evleneceği hanımı ne ölçüde görebilir?
Dinimiz, toplumun temeli olan aile yapısının huzur içinde devamlılığına kadın ve erkeğin birbirlerini görüp beğenmelerini ve kendi irade ve istekleriyle evlenmeğe karar vermelerini istemiştir. Nişanlanmak nikahın başlangıcıdır. Bu safhada, evlenecek eşlerin birbirlerini görüp bazı özellik ve niteliklerini öğrenmeleri, kurulacak yuvanın huzur ve devamı için faydalıdır. Bu sebeple Rasulüllah (S.A.V.)  Efendimiz  “Evleneceğiniz kadına -maksadı temin edecek ölçüde- bakınız” buyurmuştur. Bakıp görmeden evlenecek olan birisine de: “Git, onu gör de ondan sonra kararını ver” demiştir.

Alimler, evlenecek erkeğin evleneceği kızın eline, yüzüne ve ayaklarına bakabileceğini, ayrıca bir kadın göndererek onu nitelikleriyle yakından tanımaya çalışabileceğini söylemişlerdir.

122- Kız ebeveyninden izinsiz evlenebilir mi? Küfüv ne demektir?
Akli dengesi yerinde, erginlik çağına gelmiş bir kızı, izni olmadan ebeveyni evlendiremez. Kızın izin ve rızası şarttır. Evliliği tasvip etmesi gerekir. Reddederse nikah kıyılamaz. Kıyılmışsa geçersiz sayılır. Ancak, böyle bir kız velisine “beni dilediğinle evlendir” şeklinde genel bir vekalet verirse, tekrar izni gerekmez.

Erginlik çağına gelmiş bir kızın kendisine denk biriyle evlenmeye karar verme hakkı vardır. Velisinin izni şart değildir. Ancak bir hanım kızın velisinin iznini almadan böyle önemli bir konuda tek başına karar vermesi, uygun bir davranış sayılmaz. Ana-babanın hayat tecrübelerinden istifade etmesi daha hayırlı olur.

Küfüv; bir erkeğin evleneceği kadınla sosyal, ekonomik ve kültürel konularda denk olması demektir. Erkeğin kadından ya daha üstün ya da en az onun seviyesinde olması, ileride çıkabilecek muhtemel huzursuzlukların önlenmesi bakımından, faydalı görülmüştür.

123- Müslüman olan bir kadının gayr-i müslim bir erkekle evlenmesi caiz midir?
Müslüman bir hanımın, ister ehl-i kitaptan olsun, ister olmasın, Müslüman olmayan bir erkekle evlenmesi haramdır. Müslümanlığı kabul etmedikçe, yapılacak nikah sahih değildir. Bu husus, Kur’an-ı Kerim’de şöyle belirtilmektedir. “İman etmelerine kadar, puta tapan erkeklerle mü’min kadınları evlendirmeyin” (Bakara, 221), “Müstüman kadınlar inkarcılara helal değildir; onlar da bunlara helal olmazlar” (Mümtehine, 10). Ehl-i kitabın bu hükümden istisna edildiğini bildiren hiçbir nas varid olmamıştır. Ehl-i kitap da bu hükmün içine girmektedir. Ayrıca, bu husus İslam alimlerinin icması ile de sabittir. Buna karşılık, Müslüman bir erkeğin ehl-i kitaptan (yani Yahudi veya Hıristiyan) bir kadınla evlenmesi caizdir.

124- Sinirli iken karısını boşayanın durumu nedir?
Sinirliliğin çeşitleri vardır. Sinirli kişi eğer ne dediğinin farkında ve aklı başında ise, bunun sözleri geçerlidir. Ancak, ne söylediğinin farkında olmayacak derecede aşırı sinir ve çılgınlık halinde yapılan boşama geçersiz olup, bu durumdaki kişilerin aklı başına gelinceye kadar söyledikleri sözlerine itibar edilmez.

125- Mahkemece boşananlar kaç talakla boşanmış olurlar?
Bir kimsenin, bizzat veya avukatı vasıtasıyla boşanmak üzere mahkemede dava açması, hakime eşini boşamak için yetki vermesi (tefviz-i talak) demektir. Bu itibarla, sadece erkeğin veya her iki tarafın açtığı dava sonucu, mahkemece boşanmış olan eşler, dinen de boşanmış olurlar. Ancak, daha önce, eşler arasında başka boşanmalar olmamış ise, mahkemenin boşaması, bir boşama sayıldığından, mahkeme kararı ile boşanmış olan eşlerin, istedikleri takdirde, -geride kalan iki talak hakkı ile- tekrar evlenmeleri mümkündür.

Derleyip sizinle paylaşan: Abdülkadir Haktanır