“Andolsun ki Allah’ın rızasını ve âhiret gününün saadetini umanlar ve Allah’ı çokça ananlar için Allah’ın Resûlü’nde, sizin için, pek güzel bir örnek vardır.” (Ahzab suresi 21. âyet-i kerîme)
Allah’ın Resûlü, Sevgili Peygamberimizin sünneti seniyyesi ve hadis-i şerîfleri yolumuzu aydınlatmaya devam ediyor ve kıyamete kadar da devam edecektir. Ne mutlu kıymetini bilenlere… Salat ve selam O’na ve yolunda gidenlere olsun.
Allah Resûlü’nün kıymetli sözleri hadis-i şeriflerle ilgili iki tehlike var günümüzde.
Birinci tehlike: Hadis diye internette dolaşan ve kaynağı belli olmayan sözler. Söz güzel olabilir, bir alim söylemiş olabilir fakat peygamberimizin söylemediği sözü o söylemiş diye kaynağına bakmadan, araştırmadan kabul etmek ve paylaşarak yaymak büyük bir vebaldir. Allah resûlü “Kim bile bile bana yalan isnat ederse ateşteki yerini hazırlasın.” (Buhari ilm 38) buyurmuştur. Bu yüzden hadis paylaşırken dikkat etmek ve kaynağını belirtmek gerekir. Sahih hadisleri de paylaşmaktan çekinmemek gerekir. Çünkü Allah Resûlü hadislerin ezberlenmesini ve öğretilmesini teşvik etmiştir.
İkinci tehlike: Sahih hadislerin reddedilmesi. Ne zaman yazılarıma hadis-i şerîf alsam “Hadisler güvenilir değilmiş, vahiy bize yeter.” diyen mesajlar geliyor. Oysa ben hadisleri güvenilir kaynaklardan alıyorum ve kaynağını belirtiyorum. Maalesef ki son yıllarda sahih hadis-i şerifleri reddeden Allah Resulünün sözlerinin çoğunun güvenilir olmadığını iddia eden, vahyin (âyetlerin) yeteceğini söyleyen hocalar ve gruplar türedi.
Yaşar Nuri Öztürk’le yayıldı bu akım. Özellikle dini iyi bilmeyenlerin pek işine geldi Yaşar Nuri Öztürk’ün sözleri. Cahil insanlar kandılar; fakat dindar insanlar onu ciddiye almıyorlardı. Fakat Yaşar Nuri ile kısıtlı kalmadı. Yaşar Nuriler ve Nuriyeler çoğaldı. Belli bir dönem kanal kanal gezen Yaşar Nuri görevini başarı ile yaptı. Yaşar Nuri tarzı hocalar ve takipçileri arttı. Hem de dindar insanlar arasında. Ve bu tehlikeli yol her geçen gün genişliyor. Rabbim bizleri muhafaza eylesin.
Allah Resûlü’nün sözlerini reddedenlerin iddiaları:
1-Hadis-i şeriflerin pek çoğunun sahih yani güvenilir olmadığını iddia ediyorlar, elimizde çok güvenilir hadis kitapları var iken. Öncelikle Allah onlardan razı olsun sahabeler hadis rivayetlerinde çok titiz davranmışlar. Allah Resûlü zamanında bir kişi “Ben Resulullah’ın şöyle dediğini duydum.” dediğinde gidip bir de peygamberimize sormuşlar, teyit etmişler. Hadisler aynı zamanda yazılıyormuş. Peygamberimiz sadece hadislerin ve ayetlerin aynı sayfaya yazılmasına izin vermemiş hadis ve ayetlerin karışması tehlikesine karşı böyle bir önlem alınmasını uygun görmüş.
Hadis rivayetinde titizlik ve ihtiyat dört raşit halife döneminde ısrarla uygulanan bir devlet politikası olmuş. Hiç kimsenin naklettiği hadisi onun halini araştırmadan dürüst bir insan olduğuna emin olmadan, haberin doğruluğunu ve ravinin düşünce ve yaşantısındaki istikameti öğrenmeden kabul etmemişler. Şahit istemişler, yemin ettirmişler, bir zaman sonra aynı hadisi tekrar söylemesini isteyerek hafızasını kontrol etmişler.
Hatta Hz. Ömer bir dönem ihtiyaten var olan hadisleri ve sünneti korumak için yeni hadis rivayetini yasaklamış. Tabiin döneminde de aynı titizlik devam etmiş.
Hicrî üçüncü yüzyıl hadis tasnifinin altın çağı olmuş. Alimlerin çoğunluğu tarafından sahih kabul edilen Kütüb-i Sitte adıyla meşhur olan altı büyük alimin bir araya topladığı altı sahih hadis kitabı en güvenilir kaynaklar olarak kabul edilmiş. Altı kitap: Buhârî ve Müslim’in el-Câmiu’s-Sahih’leri ile Ebu Davud, Tirmizi, Nesâî ve ibn Mâce’nin Sünen’leridir.
Bu kitaplar sahih hadisleri ihtiva etmek, konulara göre tasnif edilmek gibi ortak özelliklerinden dolayı ilmî çevrelerde büyük bir kabul görmüştür.
Altı kitap çok büyük bir emek neticesi ortaya çıkmış. Mesele bu alimlerden biri olan Buhari diye bildiğimiz Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail el-Buhârî 40 yıl süren ilmî seyahatler esnasında toplamış olduğu engin hadis malzemesini 16 yılda tasnif ederek, “el-Câmiu’s Sahîhu’l-Müsnedü’l-Muhtasar min Umûri Rasûlillahi (s.a.s) ve Sünenihi ve Eyyâmih” adlı eserini yazmıştır.
Buhari kitaba en güvenilir hadisleri almak için 40 yılını harcamış. Buhari’nin ahlakı, takvası, hafızası, çok meşhurmuş. Bakıyorsunuz günümüzde ilmiyle kibir abidesi haline gelmiş alim geçinenler ya da üç beş kitap okuyarak çok şey bildiğini zannedenler Buhari’nin naklettiği hadisleri reddediyorlar. Diğer beş alimin aktardığı hadisleri reddediyorlar. Kırk yıl ömrünü hadis ilmine adamayan birinin Buhari’nin naklettiği hadisleri kabul etmemesi üzerinde düşünülmesi gereken bir durumdur.
Ayrıca bu altı kitapta olmayan diğer hadislerin de hepsi şüpheli hadisler değildir; onların içinde de pek çok büyük alimin sahih kabul ettiği kitaplarına aldıkları hadisler vardır fakat bu altı imam çok titizlikle hadisleri eleyerek seçtikleri için onlarınki ortak kararla sahih kabul edilmiş. Mesela on dürüst insanın rivayet ettiği bir hadiste içlerinden birinin herhangi bir konuda bir kez yalan söylediği tespit edilmişse o dokuz doğru kişinin naklettiği hadis rivayet zincirinde aksaklık var diye kabul edilmemiş. Bu kadar dikkat edilmiş. Fakat hadisleri reddedenlerin maksadı başka. Çünkü Buhari’ deki hadisleri bile reddediyorlar. Sebep bir sonraki madde de.
2-Hadis reddedenlerin bir bahanesi de bazı hadislerin Kur’an-ı Kerime uymadığı iddiası. Sahih hadisler mutlaka Kur’an-ı Kerime uyuyordur da sen onu anlamaktan acizsindir ya da ilmin henüz ona yetmiyordur, ya da sen kötü niyetli olduğun için uyduğunu göre göre inkar ediyorsundur ya da kibrin yüzünden ferasetin kapanmıştır göremiyorsundur. Senin görememen ömrünü ilim yolunda harcamış pek çok büyük alimin kabul ettiği hadisleri yok saymayı gerektirmez. O senin eksikliğindendir.
3-Hadislere ihtiyaç olmadığı vahyin yani Kur’an-ın insana yeteceğini iddiası. Bu iddia bile insanın imanını tehlikeye düşürür. Sanki Kur’an-i Kerimi yüceltiyorlarmış gibi görünerek Allah resulunun sözlerini değersizleştirmeye çalışıyorlar. Oysa hadisi şerifler olmadan dinimizi tam olarak anlayamayız. Mesele Kur’an-ı Kerim de namaz kılınması emredilir fakat nasıl kılınacağı açıklanmaz. Namazların nasıl kılınacağını peygamberimiz öğretti. Peygamberimizin görevi sadece Kur’an-ı Kerimi tebliğ etmek değildi, yaşayarak örnek olmak, öğretmenlik yapmaktı.
Sahih hadis reddedenlerin derdi nedir? Allah Resûlü’nün sözleri Kur’an-ı Kerîm’i işimize geldiği gibi yorumlamamıza engeldir. Hadisleri kabul etmediğinizde âyetleri kafanıza göre yorumlayabilirsiniz. Kur’an-ı Kerîm’e kendi kafalarından daha modern açıklama getirmek isteyenler hadisleri reddediyorlar.
Bir kısım insanlar ise kendileri kötü niyetle olmasalar da sevdikleri, sözleri ile etkisi altında kaldıkları bazı hocalar hadisleri kabul etmediği için kabul etmiyorlar. Bu kişiler Peygamber efendimizi sevdiklerini söylüyorlar fakat sözlerini kabul etmiyorlar. Sünneti seniyyeyi ve hadisleri reddetmek öncelikle Allah’ın emrine karşı çıkmaktır. “Sadece ayetler bize yeter.” diyenler şu ayetleri dikkatlice ve defalarca okusunlar.
Vahyi kabul eden herkesin Peygamber Efendimize itaati gerekir. Bakınız Rabbimiz Kur’an-ı Kerîm de ne emrediyor:
“Allah’a itaat edin, Peygamber’e itaat edin. Eğer yüz çevirirseniz, (bilin ki) Resûlümüz’ün üzerine düşen ancak apaçık bir tebliğdir (artık sorumluluk size aittir.) (Tegubun suresi 12. âyet-i kerîme)
“Kim Allah’a ve Resûl’e (cân u gönülden) itaat ederse işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği nebîler, sıddıklar, şehitler ve sâlihlerle beraber olacaklardır. İşte onlar ne güzel arkadaştırlar! ” ( Nisâ sûresi 69.âyet-i kerîme)
“Peygamber size neyi verdiyse onu alın, size neyi yasak ettiyse ondan da vazgeçin. Allah’a saygılı olup emirlerine uygun yaşayın/aykırı davranmaktan sakının. Çünkü Allah’ın azabı çetindir.” (Haşr sûresi 7.âyet-i kerîme)
(Allah Resûlü’nün verdiği/emrettiği ve nehyettiği ne varsa âyette geçen “mâ” ism-i mevsûlünden dolayı, özel ve genel emrettiği ve nehyettiği her şeyi içine alır. Bundan dolayı hadisler ve sünnetler mü’minlere şer’î delildir. ) Feyzü’l Furkân Açıklamalı Kur’an-ı Kerîm Meali.
“Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, Resûl’e itaat edin ve sizden olan emir sahiplerine de… Herhangi bir şey hakkında çekişir (anlaşamaz)sanız, eğer gerçekten Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsanız, onu, Allah’a ve Resûlü’ne arz edin (Kur’an ve Sünnet’le halledin). Bu, sizin için daha hayırlı ve sonuç bakımından daha güzeldir.” (Nisa sûresi 59. âyet-i kerîme)
“Allah ve Resûlü bir meselede hüküm verdiği zaman, inanan bir erkek ve kadına, artık o işte, kendi (arzu ve heves)lerine göre (başka) tercih hakkı yoktur. Kim Allah’a ve Resûlü’ne karşı gelir (onlar tarafından verilmiş hükümleri beğenmez, kendi tercihlerine önem verir)se, kesinlikle o, apaçık bir sapıklıkla sapmış olur.” (Ahzab sûresi 36. âyet-i kerîme)
“Hayır! Öyle (dedikleri gibi) değil. Rabbine andolsun ki (onlar) aralarında ihtilaf ettikleri meselelerde seni hakem yapmadıkça, sonra da verdiğin hükümden içlerinde bir sıkıntı (ve şüphe) duymadan, (sana) tam teslimiyetle teslim olmadıkça iman etmiş olmazlar.” (Nisa sûresi 65. âyet-i kerîme)
(Allah’ın ve Peygamber’in hükümlerinden bir şeyi ister beğenmeyerek, ister küçümseyerek kasten reddetmek İslâm’dan çıkmaktır.” denilmektedir.) [Râzî, III, 960; Elmalılı, V, 21-22, 449]
“Hakikaten Allah, mü’minlere büyük bir lütufta bulundu da: Kendi içlerinden, onlara âyetlerini okuyan, onları (fena huy ve günahlardan) temizleyen ve onlara Kitab’ı, hikmeti[42] öğreten bir Resûl gönderdi. Halbuki onlar, bundan önce hiç şüphesiz açık bir sapıklık içinde idiler.” Âl-i İmrân sûresi 164. âyet-i kerîme)
(Âyet-i kerîmedeki “hikmet”, Allahu Teâlâ’nın Resûlü’ne indirdiği Kur’an’ın hükümlerini, gizli ve ince mânalarını anlama, onu yaşama, onunla hükmetme ve onu uygulama ilmidir; bunu da Resûlullah (sas.), sünnetiyle ortaya koymuştur. Kendisi de, “Şüphesiz bana bir Kitab ve onunla birlikte bir benzeri (açıklama ve uygulama ilmi) verilmiştir.” buyurmuştur (Ebû Davud (Koçaslı), V, 4604). Buhârî’de de Resûlullah (sas.), “Bütün ümmetim cennete girecek, ancak sünneti hesaba katmayanlar giremeyecekler.” buyurmuştur. Yüce Allah da Kur’an’da ona itaati emretmiştir (bk. 2/269, 3/32; 4/59-60, 80; 33/21). İmran b. Husayn (v. 52/672), “Kur’an’dan başkasından bahsetmeyin.” diyen adamı, “namaz, zekât vb. hükümleri nereden öğrendin?” diyerek meclisten kovmuştur (Şâtıbî, IV, 26). Feyzü’l Furkân Açıklamalı Kur’an-ı Kerîm Meali.
“Ey iman edenler! Allah’a ve Peygamber’e hainlik etmeyin, (emirlerinin aksini yapmayın; yoksa) siz, bile bile kendi emanetlerinize hainlik etmiş olursunuz.” (Enfal suresi 27.âyet-i kerîme)
“Ey Peygamber! Muhakkak biz seni, bir şâhit, bir müjdeci ve bir uyarıcı olarak, hem de Allah’ın izniyle, bir davetçi ve nur saçan bir kandil olarak gönderdik.” (Ahzâb suresi 45-46. âyet-i kerîme)
“Şüphesiz sen mükemmel bir ahlak üzeresin.” (Kalem suresi 4. âyet-i kerîme)
“Şüphesiz ki Allah ve melekleri Peygamber’e salât eder (onu kutsar/övgü ve iltifatla anar)lar! Ey iman edenler! Siz de ona salât-ü selam edin (kutsayın, onun şanını yüceltmeye ve ona tam bir teslimiyete özen gösterin).” (Ahzab sûresi 56. âyet-i kerîme)
Kainatın yaratıcısı yüce Rabbimizin ve meleklerin övdüğü, nur saçan kandilimiz o yüce Resûle salat ve selam olsun. Allah (c.c) O’ nun ve kıymetli sözlerinin değerini bilmeyi hepimize nasip etsin. Bu kadar âyete ve uyarıya rağmen O’na sırtını dönen münafıkların şerrinden Rabbim bizleri muhafaza eylesin.
“O gün o (her inkârcı) zalim, ellerini ısırıp: “Keşke ben, peygamberle beraber kurtuluş yolunu tutsaydım.” diyecek.” (Furkan suresi 27. âyet-i kerîme)
Sema Maraşlı – cocukaile.net