“Madem filân adamın ölmesi filân vakitte mukadderdir. Cüz’î ihtiyârıyla silah atan adamın ne kabahati var? Atmasaydı yine ölecekti.” iddiasına cevap:

Cenâb-ı Hak bu âlemde hikmetiyle, her müsebbebi bir sebebe bağlamıştır. Bu hakikat, kaderin sebeple müsebbebe bir taallûk ettiği, şeklinde ifâde edilmiştir. Meselâ, bir çocuk müsebbeb, anne ve babası ise sebeptir. Cenâb-ı Hak o çocuğun yaratılmasını o anne ve babadan takdir etmiştir.

İşte Cebriye, sebeple müsebbebe ayrı birer kader tevehhüm etmekte, yâni ebeveyn ile çocuğu ayrı ayrı nazara almaktadır. Bunun neticesi olarak, dünyaya gelmiş bulunan bir çocuk için, mademki onun kaderi dünyaya gelmektir. Ebeveyni olmasa da o çocuk dünyaya gelirdi, gibi hatâlı bir fikre sapmaktadır. Mûtezile ise sebeplere tesir vererek, ebeveyni olmasaydı o çocuk dünyaya gelmezdi, gibi yine bâtıl bir fikir ileri sürmektedir.

Ehl-i Sünnet âlimleri, kaderin sebeple müsebbebe bir baktığını ve sebeplerin yokluğu farzedil diğinde müsebbeb için bir şey söylenemeyeceğini ifâde etmişlerdir. Yâni, yukarıdaki misâl için, “eğer sözkonusu ebeveyn olmasaydı çocuk dünyaya gelir miydi?” sorusuna Ehl-i Sünnet âlimlerinin cevabı, “Ne olacağı bizce meçhûldür.” şeklindedir. Zira ortada bir vak’a vardır. Sözkonusu çocuk, o ebeveynden dünyaya gelmiştir. Ebeveynin yokluğu farzedilince, çocuğun dünyaya gelip gelmeyeceğine nasıl hükmedilecektir? Cenâb-ı Hakk’ın o çocuğu bir başka ebeveynden dünyaya gönderip göndermeyeceği hakkında bir tahmin yürütülemez.

Diğer bir misâl:

Birisi Erzurum’dan, diğeri İstanbul’dan gelen iki kişinin Ankara’da buluştuklarını farzediniz. Bunlardan birisi, Mûtezile görüşüne uygun olarak, “Buraya gelmeseydik görüşemezdik.” diğeri ise Cebriye görüşü istikametinde, “Kaderde, görüşmemiz yazılmıştır. Buraya gelmeseydik de görüşürdük.” dese, her iki ifâde de hatalı ve bâtıldır. Ortada bir buluşma vardır ve bu hâdise daha meydana gelmeden, Cenâb-ı Hakk’ın malûmudur. O hâlde kader, söz konusu iki kişinin o mekân ve zamanda buluşmalarıdır. Onların Ankara’ya gitmemeleri farzedildiğinde, bir başka yerde buluşup buluşamayacakları hususunda hiçbir şey söylenemez.

İşte, bu iki misâl gibi, bir adamın ateş etmesiyle diğerinin ölmesi hâdisesinde de kader sebeple müsebbebe bir bakmaktadır. Ortada bir öldürme hâdisesi vardır ve bu hâdise daha meydana gelmeden Cenâb-ı Hak tarafından bilinmektedir. Dolayısıyla, kader, birinin ateş etmesiyle diğerinin ölmesi şeklindedir. Adamın ateş etmediği farzedilince, mevcut hâdisenin bir tarafı, yâni sebep yönü, yok kabul edilmektedir. Bu durumda karşı taraf hakkında hiçbir şey söylenemez. Öldürme olayında katilin kabahati Cenâb-ı Hakk’ın yasakladığı öldürme fiiline teşebbüs etmesi ve ölüme sebep olmasıdır.

Şunu da ifade edelim ki, günümüzde trafik kazalarından dolayı çok sayına insan vefat etmektedir. Ciddi araştırmalar ve yaşanan tecrübeler sonunda ortaya çıkmış olan bu kuralların doğruluğunda tüm insanlık ittifak etmişlerdir.

Bu kuralları ihmal ve ihlal ederek ölenler “hükmi şehit” sayılmadığı gibi, gerek kendinin ve gerekse başka insanların ölümüne sebep olanlar büyük bir vebalaltındadırlar. Hız sınırı belirlenmiş olan yerlerde bu sınırı aşan sürücülerin ölümü bir nevi intihar gibi kabul edilmektedir ve başkasının ölümüne sebep olmuşsa ondan da mesuldür.

Suudi Arabistan’da toplanan Fıkıh Meclisi’nde trafik kurallarını ihlal ederek kaza yapanların manevi mükâfatları söz konusu olmayacağına ve başkasının ölümüne sebebiyetten dolayı da sorumlu olacağına hüküm verilmiştir. Bir ayette mealen şöyle buyrulur:

“… Kendi elinizle kendinizi tehlikeye atmayınız…”(Bakar, 2/195) 

Demekki, bu kurallara uymayanlar hem kendilerini hem de başkalarını tehlikeye atmaktadır. Araba kullananlar, mutlaka trafik kurallarına uymalı, böylece dünyevi ve uhrevi mes’uliyetten kurtulmalıdırlar.

Mehmed Kırkıncı

Zafer’in muhteviyat ve münderecatını soruyorsunuz.

Vezaif-i diniyenin mahiyetini, ahlâk ve fazilet-i milliyenin ehemmiyetini ders veriyor. Anladığım kadarıyla fikirde, ilimde, irfanda, edebte bir numune-i imtisal desem sezadır.

Kardeşim, Zafer’in her satırı bence bir zafer sancağı, muzafferiyet nişanesidir. Zira bir mihr-i faziletin zuhurunu müjdeliyor.

Malûm olduğu gibi her kalem erbabı böyle bir lütfa mazhar olamaz. Çünkü bu tatlı ve edebi beyanlarınızla Nurun hakikatlarını kırkbin başlı melaike gibi cihanın her yerine ilan ediyorsunuz ve fazilete müstağrak vicdanları ihya ediyorsunuz. Evet, Zafer, gençlerimizin mürşidi, ihtiyarlarımızın medar-ı tesellisidir. Ehl-i fikrin serveti, ehl-i irfanın zînetidir.

Mecmuanız enzar-ı istifadeye arz edildiği günden beri o güzel ve faydalı ibretamiz yazılarınızı okuyup da istifaze ve istifade etmeyen bir insaf sahibi tasavvur edilemediği gibi, takdir etmeyen bir fert de düşünülemez.

Nur arayanların, ona kavuşmak isteyenlerin, ona âşık olanların, o menba-ı feyze koşanların bir zaferidir. Evet, böyle bir zaferin tahakkukunu iftiharla söyleyebiliriz. İnsan hayırlı işlerde her neyi murat ederse biiznillah muvaffak olur. An şart ki âkılâne ve hakimane davransın.

Zafer’in muhteviyatı ve münderecatı Risale-i Nur’un meşrebine münasib olduğu gibi, fıtrat-ı beşeriyeye de muvafıktır. Doğrusu bu âlicenap gayretiniz şayan-ı takdirdir.

Evet, Zafer’in zevk ve şevkini ruhen hissettim. Zafer bizimdir. Zafer Kur’an’nındır. Zafer Hakkındır. Zafer Nurundur. Zafer’in telaffuzu bile gönüllere haz, ruhlara heyecan, kalblere sürûr, fikirlere intibah, vicdanlara ziya veriyor.

Evet, Zafer derken, bir yâr-ı vefâdar gibi hayalimi alıp zeminin aktarını gezdirdi. Tâ mazinin derinliklerine götürdü. Ezelden ebede kadar bütün zaferleri düşündürdü. İmanın küfre, hidayetin dalâlete, nûrun zülumata, Hakk’ın batıla muzafferiyetini tahattur ettirdi. Elhamdülillah dedim. Zafer ne mukaddes nimettir, ne ulvi hakikatlardır ki, gönülleri cezb ve akılları celb ediyor.

Âlem-i insaniyetin ve İslâmiyet’in mes’uliyeti ancak zaferdedir. İşte bu izandandır ki şuurlu ve âlicenap kalemleriniz bütün kuvvetiyle bir âhenk içerisinde imanın esrarından gelen huzur ve sürûr katrelerini gönüllerin en derin köşelerine damlatıyor. Böylece kalblerde, fikirlerde binbir türlü latif sünuhatlar uyandırıyor.

Bu tükenmez gayret ve himmetiniz ile omuzunuza aldığınız bu kudsi hizmetiniz inşaallah kıyamete kadar payidar olacaktır.

Mehmed Kırkıncı

Dua, kulun Rabbinden medet dilemesi, inayet istemesi ve kendi acizliğini ve fakirliğini Kadir-i Mutlaka arz etmesidir. Dua her şeyden önce Kudret-i İlahiyeye tazimdir. Çünkü “Dua ubudiyetin ruhudur ve halis bir imanın neticesidir.”74

Dua, acz, fakr ve kusurunu gören insanın, zillet içerisinde Cenab-ı Hakk’a yönelip halini O’na arz etmesi ve her şeyi O’ndan beklemesidir. Bu hal, kulun Rabbine karşı iman ve itimadının gereğidir. Bediüzzaman Hazretleri şöyle buyurur:

“İman duayı bir vesile-i kat’iyye olarak iktiza ettiği ve fıtrat-ı insaniye, onu şiddetle istediği gibi,..” 75

Cenab-ı Hak da mealen;

“De ki, eğer duanız olmazsa (Rabbiniz katında) ne ehemmiyetiniz var?”76

“Bana dua edin, size cevap vereyim.”77 buyurmaktadır.

Peygamber Efendimiz de (s.a.v)

“Allah katında duadan daha makbul ve şerefli bir şey yoktur.”

buyurarak, duanın ehemmiyetini vurgulamıştır.

Duadan maksat, istenen şeye kavuşmak değil, kulluğu izhar etmektir. Zira dua kurbiyet-i ilâhiyeye vasıtadır ve ibâdetlerin en efdalidir. İnsan arzu ve isteklerini mahviyet ve zillet içinde Rabbine arz etmelidir. Dua eden kimse maddî ve manevî bütün varlığıyla Zat-ı Akdese yönelmeli ve gönlü ondan gayrısı ile meşgul olmamalıdır ki, duadan maksat hasıl olsun. Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.v):

“Biliniz ki Allah-u Teâlâ kendisinden gafil olan kalbin duasını kabul etmez.”

buyurarak, bu hakikati ifade etmiştir.

İnsan Allah’tan hakkında hayırlı olanı istemelidir. Zira insan kendi hakkında neyin hayırlı olacağını bilemez. Her şeyi hakkıyla bilen ancak Allah’tır. Israrla zenginlik isteyen Karun’un elîm akıbeti bunun en çarpıcı bir misalidir.

Cenab-ı Hakk’ın insanın isteklerini aynen vermemesi duasının kabul olmadığı anlamına gelmez. O’nun vermemesi de bir nevi vermektir. İnsanın nihayetsiz arzularını, her şeye her şeyden daha yakın olan ve her insanın kalbinden geçeni hakkıyla bilen bir Kadir-i Mutlak yerine getirebilir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Cenab-ı Hak

“Kullarım beni senden soracak olurlarsa, bilsinler ki, ben onlara pek yakınım. Bana dua edeninin duasına icabet ederim.”78 buyurmuştur.

“Dua eden adam, duası ile gösteriyor ki: Bütün kâinata hükmeden birisi var ki; en küçük işlerime ıttıla’ı var ve bilir, en uzak maksatlarımı yapabilir, benim her hâlimi görür, sesimi işitir. Öyle ise; bütün mevcudatın bütün seslerini işitiyor ki, benim sesimi de işitiyor. Bütün o şeyleri o yapıyor ki, en küçük işlerimi de ondan bekliyorum, ondan istiyorum.”79

Dua bir ubudiyet olduğu için, insan sadece sıkıntıya düştüğünde veya bazı musibetlere maruz kaddığında değil, her an Cenab-ı Hakk’a yalvarıp, O’na sığınmalıdır. Yine bir ayette mealen şöyle buyurulmaktadır:

“Biz insana nimet verdiğimizde o, şükürden yüz çevirir, başını alır uzaklaşır. Fakat kendisine sıkıntı dokununca, yalvarmaya koyulur.”80

Cenab-ı Hak, her şeyin meydana gelmesini bir takım sebeplere bağlı kılmıştır. Dua da bu sebeplerden biridir. Bunun içinde dua eden kimse, önce istiğfar ile manevî temizlenmeli, sonra makbul bir dua olan salâvat-ı şerifeyi duanın evvelinde ve ahirinde okumalıdır.

İnsanların birbiri hakkında gıyaben dua etmeleri de çok önemlidir. Çünkü dua edenin ağzı, dua edilen kimse hakkında günahsızdır. Sonra Kur’an-ı Kerim’de zikredilen tesirli dualarla Allah’a yalvarmalı. Ayrıca namazlardan sonra, özellikle de sabah namazından sonra ve mübarek yerlerde dua edilmeli.Hususan Cuma günlerinde, üç aylarda ve meşhur gecelerde yapılan dualar kabule karin olur. Geceleri ve seher vaktinde Cenab-ı Hakkın rahmeti kulları üzerine sağnak sağnak yağacağından bu vakitlerde, özellikle secdede, Cenab-ı Hakk’a yalvarmak ve O’na sığınmak ve her şeyi O’ndan beklemek kulluğun ve duanın en faziletlisidir.

“İşte ey âciz insan ve ey fakir beşer! Dua gibi hazine-i rahmetin anahtarı ve tükenmez bir kuvvetin medarı olan bir vesileyi elden bırakma, ona yapış, a’lâ-yı illiyyîn-i insaniyete çık. Bir sultan gibi bütün kâinatın dualarını, kendi duan içine al. Bir abd-i küllî ve bir vekil-i umumî gibi ‘İyyakenestein.’ de. Kâinatın güzel bir takvimi ol.” 81

Mehmed Kırkıncı

Dipnotlar:

74. Mektubat.
75. Sözler.
76. Furkan Suresi, 25/77.
77. Mü’min Suresi, 40/60.
78. Bakara Suresi, 2/186.
79. Mektubat.
80. Fussılet Sûresi, 41/51.
81. Sözler.

Ruhlarla münâsebet mümkündür ve vâkidir. Bu hakikatin en açık delili de Rü’yâyı sâdıkalardır. Ancak bu münasebet, şeytanlara ve cinlerin şerli kısımlarına oyuncak olan ispirtizmacıların, düzenbazcıların işi değildir. Ruhlarla irtibat yolu onlara kapalıdır. Zira bu münâsebet, ruhen terakki ile fenâfillah, bekâbillâh gibi mertebeleri katederek ruhlar âlemine yakınlık kazanmak ve ahvâllerine muttali olmakla olur. Bunun da yolu, Allah’a ihlâs ile ibâdet ve emirlerine tam inkıyâd ederek, O’nun rızâsını tahsilden geçer. Bu cadde, ancak ve ancak “Havass-ı izam” denilen evliya ve asfiyâya mahsustur. Evet, O zâtlar mânâ âlemi ile ilgili feyiz ve bereketler, sır ve hakikatlar, melekût âlemi ile ilgili ciddî maksatlar için, âlem-i ervah ile münâsebet te’sis edebilmektedirler.

Nefsini, Cenâb-ı Hakk’ın rızâsı için yok etmiş ehl-i velayete, bir kısım manevî ve nûrânî âlemlere irtibat te’sis ettirmesi, Rabbül Âlemîn’in lütuf, inayet ve vedûdiyetinin muktezâsıdır.

Cenâb-ı Hakk’ın Lâtif ismine mazhar olan ehl-i velayetin, ruhların hâllerini müşahede, feyz ve bereketlerinden istifâde ve husûsan Fahr-i Kâinat Efendimiz’in rûhânîyeti ile görüşüp tefeyyüz etmeleri, melekût âlemi ile ilgili esrara müncelip olup, o âlemlerde gezmeleri, seyir ve temaşaları, lâtif, nurlu ve manevî sofralardan istifade etmeleri, hikmet-i İlâhiyye’ye muhalif olmadığı gibi, kudret-i İlâhiyye açısından da, ne müşkildir, ne de imkânsızdır.

Ruhlarla görüşme hususunda, Selef-i Sâlihîn’in muhtelif eserlerinde pek çok rivayetler ve kayıtlar vardır. Bunları te’yid sadedinde, asrımızın büyük mütefekkiri Bediüzzaman Hazretleri de şunları ifâde etmektedir:

“…Belki ayn-ı hakikat ve edeb ve hürmet ve istifade odur ki, Celâleddin-i Süyûtî, Celâleddin-i Rûmî, Îmam-ı Rabbani gibi zâtların seyr ü sülûk-i ruhanîleri gibi seyr ü sülük ile yükselerek, o kudsî zâtlara yanaşmak ve istifade etmektir.”

“Celb-i ervâh-i tayyibe ise, medenîlerin yaptığı gibi; hezeliyat suretinde bâzı oyuncaklara o pek ciddî ve ciddî bir âlemde olan ruhlara hürmetsizlik edip, kendi yerinde ve oyuncaklarına celp etmek değil, belki ciddî olarak ve ciddî bir maksat için Muhyiddîn-i Arabî gibi zâtlar ki, istediği vakit ervah ile görüşen bir kısım ehl-i velayet misillü; onlara müncelip olup münâsebet peyda etmek ve onların yerine gidip âlemlerine bir derece takarrüb etmekle rûhâniyetlerinden manevî istifade etmektir…”

Evet, bu nûrânî zatları bu mertebelere yükselten, terakki ettiren, feyizyâb kılan Kur’ân-ı Kerîm’dir. O zâtlar, Rabbani sırları, ilâhî hakikatları, hep Kur’ân-ı Kerim’den çıkarmışlardır. Bütün müçtehidler, yüksek içtihadlarının delil ve burhanlarını, bu sofradan istihraç etmişlerdir. Bütün sıddîklar, sadakatin zirvesine bu sofradan alınan marifetlerle yükselmişlerdir. Bütün İslâm hükemâsını, muhakkikin seviyesine çıkaran o sofranın hikmetleridir. Bütün âbidleri, Ma’bûd-u Bilhakk’a secde ettiren o sofranın letafet ve feyizleridir. Bütün evliya ve arifleri keşf, müşâhade ve irfan ile doyurup cezbeden o sofranın zevk ve feyizleridir. Bütün kutubları irşâd makamına çıkaran o sofranın ta’lim ve terbiyesidir. Bütün fukahâ-i izamı adaletli hâkim seviyesine yücelten o sofranın düstûr ve prensipleridir. Bütün mütekellimleri mantık ve fikrin şahikasına ulaştıran o sofranın hüccet ve delilleridir.

Öyle ise, en büyük mürebbi, en büyük halaskâr, en büyük mürşid ve en doğru rehber O’dur. Bu bakımdan ruhlarla irtibat, ancak O’nun terbiyesi altında yetişen nûrânî zâtlara mahsustur.

Mehmed Kırkıncı