Çalma davranışı anne ve babaların çok korktukları ve çocuklarında gördüklerinde paniğe neden olan ve önlenmediğinde tehlikeli olan bir davranış bozukluğudur. Çalma, kişinin kendisine ait olmayan bir eşyayı izinsiz olarak alması ve ona sahip olmasıdır. Çoğu çocuk belirli yaş dönemlerinde başkalarının eşyalarını izinsiz alıp kullanabilirler. Çocukta yedi yaşından önce görülen izinsiz eşya alma davranışı ,davranış bozukluğu olan çalma davranışı olarak görülmez . Çocuğun yaşı küçük olduğundan dolayı bu davranış masum bir durum olarak görülebilir. Masum olarak görülebilir ancak bir önlem alınmadığı halde ileride istenmeyen durumlarla karşılaşmanız mümkündür.
Okul öncesi çocuklar ben merkezci bir kişiliğe sahip oldukları için gittikleri yerlerde arkadaşlarında gördükleri oyuncakları almakta sakınca görmezler. Bu yaş grubundaki çocuklar kendilerini dünyanın merkezinde görürler herkes onlara hizmet için vardır. Bu duygudan dolayı başkalarının eşyaları onlar için vardır. Çocuklar bu duygu durumundan dolayı başkalarının eşyasını almayı çalma olarak değerlendirmezler.
ÇOCUĞU ÇALMAYA SEVK EDEN ETMENLER
– Anne ve babanın aşırı disiplinli ve katı kurallı olması, çocuğun sürekli birileriyle özellikle kardeşiyle kıyaslanması çocukta çalma davranışına yol açabilir.
– Anne ve babanın çocuğun ihtiyaçlarını karşılamaması, onu cezalandırması, sürekli tehdit edici konuşmalar yapması bu davranışın oluşmasına neden olur. Özellikle duygusal tatminsizlik çocuğu çalmaya sevk edebilir.
– Çocukta henüz mülkiyet duygusunun gelişmemiş olması ( mülkiyet sahip olma durumudur). Çocuk neye sahip olduğunu bildiği zaman ona göre davranış gösterir.
-Çocuğun olumsuz şekilde ilgi çekme ihtiyacı. “Beni görün, beni duyun” ihtiyacını çalarak göstermek istiyor olabilir.
-Ev içindeki huzursuzluk, sağlıklı iletişiminin olmaması.
-Eşyasını aldığı kişiyi cezalandırma isteği.
-Çocuktaki yetersizlik ve değersizlik duygusu onu farklı ortamlara itebilir, değer görmek için çalma davranışı gösterebilir.
-Çocuğun aileden harçlık alamaması, anne babanın paraya düşkünlüğü ve cimriliği çocuğu çalmaya yöneltebilir.
-Kıskançlık ve rekabet duygusunun yaşandığı evlerde çocuk bu duyguları bastırabilmek için çalma davranışı gösterebilir.
-Çocuk sevgi ve ilgi ister var olmak, anlaşılmak ve değer görmek ister. Bu duygular karşılanmadığında çocuk farklı kaynaklardan bu duygularının tatminine bakar.
ÇOCUKLARDA ÇALMA DAVRANIŞI NASIL ÖNLENEBİLİR
-Çocuğa değer vermek, saygı duymak ve anlaşıldığını hissettirmek gerekir. Evde ilgi ve alaka gören çocuk dışarıda değer görmek için olumsuz davranışlara girmez. Yeterince saygı gören, duyguları ve ihtiyaçları fark edilen çocuk hırsızlık yapmaz.
– Ebeveyn çocuğu başkalarıyla özelikle kardeşleri ile kıyaslamamalı.
-Çocukta küçük yaşlardan itibaren mülkiyet kavramının geliştirilmesi gerekir. Bu senin, bu benim gibi imkan varsa çocuğun kendisine ait odasının, dolabının olması mülkiyet duygusunun gelişmesine olumlu katkıda bulunur
– Olumlu davranış her zaman ödüllendirilmeli, ödüllendirilen davranış pekişerek kalıcı hale gelir.
-Çocuğunuzla karşılıklı saygıya dayalı olumlu bir ilişki geliştirin, kişiler arası ilişkilerde korkuyu bir iletişim aracı olarak kullanmayın.
-Bir şey istediğinde buna sahip olmak için izin istemesi ya da ebeveyne iletmesi gerektiğini hatırlatın.
-En önemli konu çocuğa doğru model olmak ve çocuğun gerekli ihtiyaçlarını karşılamaktır.
-Çocuğa kendisinin ve başkasının ayırımını yapmasına yardımcı olunmalı.
-Çocuğun yaptığı bu davranışın altındaki sebebi bularak, ona göre tedbirler alın. Böylelikle bu davranışın başka sorunlara yol açmasını engellemiş olursunuz.
-Çalma davranışının neden yanlış olduğunu anlaşılır bir dille çocuğa anlatın.
-Çocuğa 7-8 yaşından sonra düzenli harçlık verilmeli, verilen harçlıklar ailenin ekonomik durumuna uygun olmalı.
-Anne baba başkalarının hakkına saygı göstererek çocuğa model olmalı.
-Anne baba konuşurken ‘falan kişi çalarak zengin oldu, dünya ona güzel’ gibi olumsuz durumları tatlı tatlı anlatmamalı. Unutmayalım çocuk evdeki kamera gibidir her şeyi kayıt altına alır.
Sonuç olarak çocuk bir şey çaldığında ebeveynler sakinliğini koruyarak, öfkeye kapılmadan çocuğa karşı aşağılayıcı küçük düşürücü davranışlar sergilememelidir. Çocuğu hırsızlıkla suçlamamalı, hırsızlık etiketini yapıştırmamalı, cezalandırma ve şiddet uygulamamalıdır. Fakat çocuğun çalma davranışını onaylamamalı yukarıda yazılan tavsiye niteliğindeki durumları uygulamaya çalışmalı vesselam…