İnsan âleminin tarifini yapabilmek, yorumlayabilmek çok zordur. Bir pazılın parçaları gibi birbirine eşleşecek sabit parçaları yoktur çünkü. Birçok parça birçok parçanın eşi olabilmektedir bu pazılda. Parçalar bütün olduğundaysa her parça başka bir mana ve rengi ifade etmektedir.
Bir insanın hayatında pek çok insan bulunmaktadır. Hayat tarzı, mevkii birbirinden farklı olan. Bütün bunlar pazılın parçasıdır.
Her birimizin hayatı çeşitli renklerde ve farklı şiddetlerde sarsılmaktadır. Bu çalkalanmalar insan hayatını dengeye getirmektedir. Bu hadiseler yaşanırken insan ne kadar az incinir, kırılır, yıpranmaya gayret ederse o nispette istikametini muhafaza edecektir.
Hayatın hadiseleri şüphesiz ki, hepimizi yıpratıyor. Nice köklü dostluklar çatırdıyor, yıkılıyor, rencide oluyor. Hepimizin hayat hikâyesi bununla doludur.
Hayat hikâyemizde yeni dostluklar kurabilmek, kurulanları devam ettirebilmekse pazılın diğer parçalarından incinmemek, alınmamak ve kırılmamaktan geçmektedir.
İçtimai hayatın ve hizmet hayatının selametle ve istikametle devamı için bu şarttır.
Ferdîlerşen ve yalnızlaşan insanlar her türlü etkiye ve yönlendirilmeye açık hale gelmektedir. Çok tehlikeli sulara yelken açmaktadır. Toplum hayatından kendini soyutlamak belki en kolay yollardan birisidir. İnsanları belli yönlere kanalize etmek isteyenlerin ilk hamlesi budur. Yalnızlaştır ve yönet.
Hayatın her alanında, sahasında insanlar her şeye rağmen kenetlenmeyi, incinmemeyi, kırılıp alınmamayı öğrenmek ve becerebilmeye mecburdur.
İncinen, kırılan yalnızlaşır; yalnızlaşan insan her türlü hataya açıktır.
Kastamonu Lâhikasının ilk mektubunda Bediüzzaman Said Nursî, Risale-i Nur’un talebelerine hitab ederken başka pek çok vasıflarla beraber “hakikatbîn kardeşlerim” diye onları vasıflandırıyor. Hakikatbîn olmanın ne demek olduğunu Risale-i Nur Külliyatı’ndan araştırıyorduk. İhlas Risaleleri olan Yirminci ve Yirmi Birinci Lem’alardan ve Yirmi İkinci Mektub olan Uhuvvet Risalesi’nden hakikatbîn olmanın ne demek olduğunu sormuştuk. Şimdi de Yirmidokuzuncu Mektubun Altıncı Kısmı olan “Hucumât-ı Sitte Risalesi”nden hakikatbîb olmanın ne demek olduğunu soracağız.
Kolaylık olması bakımından madde madde incelemeye gayret edelim. Ne demektir hakikatbîn olmak?
Hakikatbîn olmak; rızâ-yı İlâhî, iltifât-ı Rahmânî ve kabul-ü Rabbanî’yi esas tutup şöhret, şan ve şeref peşinde koşmamaktır.
Kendisindeki hubb-u cah hissini susturamazsa bunun yüzünü mü’min kardeşlerinin dualarını kazanmak maksadı ile uhrevî sevaba çevirebilmektir.
Hakikatbîn olmak; ehemmiyetsiz evhamlar ve korkular yüzünden ehemmiyetli şeyleri terk etmemektir.
Îman ve Kur’an hizmetinde Kur’anın kalesi içinde, hıfz ve himayesi altında olduğunu bilerek dünyevî cihette zarara uğramaktan korkmamaktır.
Hakikatbîn olmak; maişetinin temininde iktisat ve kanaate alışmak ve çalışmak, ehl-i dalalete dünyevî menfaat için yüz suyu dökmemektir.
Tevekkül, teslim ve fiili dua ile helal rızkı arayıp harama tenezzül etmemektir.
Hakikatbîn olmak; daima müsbet hareket etmektir. Ancak mecburiyet tahtında hayırlı işlerdeki manileri def etmek için menfi hareket yoluna gidilebileceğini bilmektir.
Menfi milliyetçilikten uzak durmaktır.
Bir dünya görüşü umuma saadet getiriyorsa müsbet olduğunu bilmek; umuma zarar ve bir azınlığa faide getirenin ise menfiliğini kabul etmektir.
Hakikatbin olmak; enaniyeti terk etmekle îmân ve Kur’ana hizmet edenlerin şahs-ı mânevisine dahil olmak. Böyle bir şahs-ı maneviye dahiliyetin kendi şahî kemâlatından bin derece hayırlı ve muvaffakiyet sebebi olduğunu bilmektir.
Kur’an’ın hizmetinden alıkoyacak her şeye karşı müteyakkız olmaktır. Kur’an hizmetinden alıkoyacak şeylerin başında tenbellik, tenperverlik ve vazifedârlık gelmektedir.
Hakikatbin olmak; rahat zahmette, zahmet rahattadır kaidesince amel edip tenbelliğe ve rehavete kapılmamaktır
Kur’anın hizmetinden bizi alıkoyacak malayani veya dünya ciheti ile menfaattar işlere (zaruri rızkının temini müstesna) karışmamaktır.
Dünyanın cazibedâr şeylerine aldanıp heva ve hevesi peşinde koşmamaktır.
Hakikatbın olmak;Kur’an hizmetinin kudsiyeti ve ulviyetini idrak ederek bu hizmetin her bir dakikayı bir gün hükmüne getirebileceği bilinci ile kadirşinaslık göstermektir.
Böylelikle bu kudsi hizmeti elinden kaçırmamaktır.
Risale-i Nur hizmeti, ahirzamanda insanları sahil-i selamete çıkartmak için teşekkül etmiş ehl-i sünnet itikad ve amelini muhafaza eden islami harekettir.
Risale-i Nur hizmeti, bir grup değil harekettir. Risale-i Nur Külliyatı, 60’tan fazla dünya diline muhtelif eczaları tercüme edilerek bir hareket haline gelmiştir.
Risale-i Nur, bidat ehline karşı bir saykaldır. Ateizm gibi fikir akımlarına karşı tevhid sancağını en bariz bir şekilde insanlık aleminde dalgalandırmıştır.
Risale-i Nur hizmeti, tevhid sancağını dalgalandırırken kendinden önceki ehl-i sünnet yolunu tutarak bin dört yüz sene önce insanları sahil-i selamete çıkartmak için sebeb-i hilkat-i âlem olan Rasulü Ekrem (asv)’ın nurani yolundan şaşmamıştır. İçine girmeye çalışan bidat ehlini ve fikrine karşı çelikten set olmuş ve müntesiplerini de bunlardan muhafaza etmiştir. Bünyesine girmek isteyen zararlı otları er geç ayıklamıştır.
Risale-i Nur hizmeti, ehl-i sünnet itikad sancağını bu topraklardan söküp atmak ve sancağını kırmak isteyenlere karşı bu toprakları cansiperane müdafa eden bir ferik, bir nefer olarak 1600’den fazla mahkeme ile isbat-ı vücut eden bir serdardır.
Risale-i Nur hizmeti, bu topraklarda sadece ehl-i sünnet sancağını değil islamın tevhid sancağını muhafaza ve müdafaa etmiştir. Bu topraklar irtidat edip mürted olmamışsa Risale-i Nur başta olmak üzere tevhid sancağını tutan ellere minnettardır.
Rabbim bizleri bu minnettarlığın kıymetini ve şuurunu bilenlerden eylesin.
Tasavvuf: Sözlük anlamı itibariyle arınmak, temizlenmek, duru hale gelmek anlamındadır. Terim olarak, maddi organları ve manevî duyguları, mâ-sivadan/ diğer varlıklardan arındırıp, duru bir halde Allah’a yöneltmekten ibarettir. Diğer bir ifadeyle, kişinin hayatını mana-yı harfiyle anlamlandırması, alıp verdiği nefeslerin her karesini iman şuuru ile doldurmasıdır.
Mesela, her şeye Allah zaviyesinden bakmak, Allah adına almak, Allah adına vermek, Allah adına konuşmak, Allah adına susmak, bir tasavvuftur.
Göz, kulak, el, ayak, dil, ağız, mide gibi maddî organların Allah adına istihdam edilmesi, bir tasavvuf yansıması olduğu gibi, akıl, kalp, fikir, hayal, tasavvur, sevgi gibi manevî duyguların Allah adına istihdam edilmesi de bir tasavvuf üslubudur.
Ahiret hayatını esas alan tasavvufun bu özelliği doğrultusunda, Risale-i Nur’daki bazı hususlar, tasavvufla olan ilişkisini ortaya koyan, karşılaştırmalı bir şekilde arz edilecektir.
I. İnsan, Fıtratan Ebede Namzettir
Tasavvuf, Allah rızasını esas maksat yapmak ve ebedi ahiret saadetini kazanmayı hayatının en büyük gayesi olarak görmek demektir. Hadiste belirtildiği üzere, dünyayı ahiretin bir tarlası olarak değerlendirmek, ahirete mal üretmeyen bir dünyayı çorak bir arazi olduğunu düşünerek ondan yüz çevirmek ve ahirete yatırım aracı olarak gördüğü bir hayata yönelmek tasavvuftur. Bediüzzaman’ın aşağıdaki ifadeleri bu gerçeğe işaret etmektedir:
“Risale-i Nur’un hedefi, doğrudan doğruya ahirettir.” (Şualar, 365)
“Hem insan ibadet için halk olunduğunu, fıtratı ve cihazât-ı mâneviyesi gösteriyor. Zira hayat-ı dünyeviyesine lâzım olan amel ve iktidar cihetinde en ednâ bir serçe kuşuna yetişmez. Fakat hayat-ı mâneviye ve uhreviyesine lâzım olan ilim ve iftikar ile tazarru ve ibadet cihetinde hayvanâtın sultanı ve kumandanı hükmündedir.
“Demek, ey nefsim, eğer hayat-ı dünyeviyeyi gaye-i maksat yapsan ve ona daim çalışsan, en ednâ bir serçe kuşunun bir neferi hükmünde olursun. Eğer hayat-ı uhreviyeyi gaye-i maksat yapsan ve şu hayatı dahi ona vesile ve mezraa etsen ve ona göre çalışsan, o vakit hayvanâtın büyük bir kumandanı hükmünde ve şu dünyada Cenâb-ı Hakkın nazlı ve niyazdar bir abdi, mükerrem ve muhterem bir misafiri olursun.” (Sözler,23-24).
II. Dünya Geçici Bir Pazar, Tasavvuf Kârlı Bir Ticarettir
“İşte sana iki yol-istediğini intihap edebilirsin. Hidayet ve tevfiki, Erhamü’r-Râhimînden iste.
Dalgalı bir muharebe meydanını andıran şu fırtınalı dünyamız, durmadan dönüyor, değişiyor, bozuluyor ve her insanın aklına şu fikri veriyor: “Madem herşey elimizden çıkacak, fânî olup kaybolacak. Acaba bâkîye tebdil edip ibka etmek çaresi yok mu?” deyip düşünürken, birden semavî sada-yı Kur’ân işitiliyor. Der: “Evet, var. Hem beş mertebe kârlı bir surette, güzel ve rahat bir çaresi var.”(Sözler, 26-27)
Sual: Nedir?
Elcevap: Emaneti sahib-i hakikîsine satmak. İşte o satışta beş derece kâr içinde kâr var.
Birinci kâr: Fânî mal beka bulur. Çünkü Kayyûm-u Bâkî olan Zat-ı Zülcelâle verilen ve Onun yolunda sarf edilen şu ömr-ü zâil, bâkîye inkılâb eder, bâkî meyveler verir. O vakit ömür dakikaları, adeta tohumlar, çekirdekler hükmünde, zahiren fena bulur, çürür; fakat âlem-i bekada saadet çiçekleri açarlar ve sünbüllenirler ve âlem-i berzahta ziyadar, munis birer manzara olurlar.
İkinci kâr: Cennet gibi bir fiyat veriliyor.
Üçüncü kâr: Her âzâ ve hasselerin kıymeti birden bine çıkar. Meselâ akıl bir alettir. Eğer Cenâb-ı Hakka satmayıp belki nefis hesabına çalıştırsan, öyle meş’um ve müz’iç ve muacciz bir alet olur ki, geçmiş zamanın âlâm-ı hazinanesini ve gelecek zamanın ehvâl-i muhavvifanesini senin bu biçare başına yükletecek; yümünsüz ve muzır bir alet derekesine iner. İşte bunun içindir ki, fâsık adam, aklın iz’aç ve tacizinden kurtulmak için, galiben ya sarhoşluğa veya eğlenceye kaçar. Eğer Mâlik-i Hakikîsine satılsa ve Onun hesabına çalıştırsan, akıl öyle tılsımlı bir anahtar olur ki, şu kâinatta olan nihayetsiz rahmet hazinelerini ve hikmet definelerini açar. Ve bununla sahibini saadet-i ebediyeye müheyya eden bir mürşid-i Rabbanî derecesine çıkar.
Meselâ göz bir hassedir ki, ruh bu âlemi o pencere ile seyreder. Eğer Cenâb-ı Hakka satmayıp belki nefis hesabına çalıştırsan, geçici, devamsız bazı güzellikleri, manzaraları seyirle şehvet ve heves-i nefsaniyeye bir kavvad derekesinde bir hizmetkâr olur. Eğer gözü, gözün Sâni-i Basîrine satsan ve Onun hesabına ve izni dairesinde çalıştırsan, o zaman şu göz, şu kitab-ı kebir-i kâinatın bir mütalâacısı ve şu âlemdeki mucizat-ı san’at-ı Rabbaniyenin bir seyircisi ve şu küre-i arz bahçesindeki rahmet çiçeklerinin mübarek bir arısı derecesine çıkar.
Meselâ dildeki kuvve-i zâikayı Fâtır-ı Hakîmine satmazsan, belki nefis hesabına, mide namına çalıştırsan, o vakit midenin tavlasına ve fabrikasına bir kapıcı derekesine iner, sukut eder. Eğer Rezzâk-ı Kerîme satsan, o zaman dildeki kuvve-i zâika, rahmet-i İlâhiye hazinelerinin bir nâzır-ı mâhiri ve kudret-i Samedâniye matbahlarının bir müfettiş-i şâkiri rütbesine çıkar.
İşte, ey akıl, dikkat et! Meş’um bir alet nerede, kâinat anahtarı nerede? Ey göz, güzel bak! Adi bir kavvad nerede, kütüphane-i İlâhînin mütefennin bir nâzırı nerede? Ve ey dil, iyi tat! Bir tavla kapıcısı ve bir fabrika yasakçısı nerede, hazine-i hassa-i rahmet nâzırı nerede?
Ve daha bunlar gibi başka aletleri ve âzâları kıyas etsen anlarsın ki, hakikaten mü’min Cennete lâyık ve kâfir Cehenneme muvafık bir mahiyet kesb eder. Ve onların herbiri öyle bir kıymet almalarının sebebi, mü’min imanıyla Hâlıkın emanetini Onun namına ve izni dairesinde istimal etmesidir. Ve kâfir hıyanet edip nefs-i emmâre hesabına çalıştırmasıdır.”
Necdet bey’in tekrar ifade vermesini bildiren mektubunuzu aldık. Üstadımıza okuduk. Üstadımız sizlere selâm ediyor ve muvafakkiyetler niyaz ediyor ve diyor ki:
“Aziz kardeşlerimiz, şu dünyanın gidişatı ve hâdisatın sevkiyatı ve her daim bitamamiha âhiret hesabına olmasından ehl-i hakikat, âhiret ve beka itibariyle dünyaya bakıyorlar. Bu dünyadamuvaffakiyet ve parlak saadet maksud-u bizzat değil, belki rıza-yı İlâhî saadet-i ebediye gibi ulvi emirlerdir.
Esma-i Hüsnanın mütenevvi tecelliyatına mazhariyet kesbetmektir. Mahiyet-i insaniyede münderic acz, fakr, za’f gibi madenleri tazyiklerle işlettirip dergâh-ı Uluhiyete iltica ettirmektir. Eğer bunlar olmasaydı, yalnız kürsülere çıkıp konferanslar ve vaazlar vermek, fikrî münâkaşalar yapmak gibi meşru hususlar dahi olsaydı sönük kalırdı, tam kemâl olmazdı, hakiki ubudiyet yapılmayacaktı. Yalnız bir cihette ayinedarlık olurdu, mes’ele ruhun derinliğine inmeyecekti. İşte bu ve bunun gibi daha pek çok sebebler var ki; Risale-i Nur şakirdleri cüz’î, küllî, dünyevî müzayakalara, kederlere düçar oluyorlar. Tâ ihlâslarını muhafaza edebilsinler.
Hadisatın şa’şaa-yı suriyesine kapılıp aldanmasınlar.” Hatta bu sene içinde Üstadımızın Ankara ve İstanbul’a son seyahatları ve neticesinde, muhalif ve muvafık muhitlerin birden Nur’a iltihakları mânâ teşkil edip meydana gelen Risale-i Nur talebelerinin azim mânevî kuvveti icabı iken Risale-i Nur’un nuranî ve bedi’ ve ulvi dairesine naehiller girmemek,dünyevî ve siyasî cereyanlar bulaşmamakiçin kader-i İlâhî dest-i inâyetle muhafaza ediyor.Sırr-ı imtihanı muhafaza ediyor gibi bazı sebebler olsa gerektir.
