Etiket arşivi: ihlas risalesi

Yazılar

Sahiplenmedikçe Çoğalırız Biz

Yorum yapın

“Muhakkak ki Biz sana kitabı hak ile indirdik. İbadetini ihlâs ile Ona yönelterek sadece Allah’a kulluk et. Bilin ki, şirkten ve riyadan uzak hâlis din Allah’a mahsustur.” Zümer Sûresi: 39:2-3

İhlas çoğu zaman ‘parçası olmakla’ mutlu olmaktır. Nasıl? Buyurun, cümlelerimin koluna girin, istirham ederim. Sizi, hemence, 20. Lem’a’nın başındaki ‘mühim ve müthiş bir suale’ götürmek isterim: “Neden ehl-i dünya, ehl-i gaflet, hattâ ehl-i dalâlet ve ehl-i nifak rekabetsiz ittifak ettikleri halde, ehl-i hak ve ehl-i vifak olan ashab-ı diyanet ve ehl-i ilim ve ehl-i tarikat, neden rekabetli ihtilâf ediyorlar? İttifak ehl-i vifakın hakkı iken ve hilâf ehl-i nifakın lâzımı iken, neden bu hak oraya geçti ve şu haksızlık şuraya geldi?” Mürşidimin bu soruyu aktarmasının ardından verdiği ilk tepki ne kadar içten ve ciğeri yanan bir insanın halidir:

“Bu elîm ve fecî ve ehl-i hamiyeti ağlattıracak hadise-i müthişenin pek çok esbabından, yedi sebebini beyan edeceğiz.” Fakat bir saniye. Bu beyanlarda bir iş var: Bediüzzaman, bu beyanlar boyunca, İslam adına hiçbir kötü seciyeyi kabul etmez veya reform istemez. Aksine; aslın temizliğine ve seciyenin paklığına dikkat çeker. Bütün ‘sebep’lerin ilk satırları bir müdafaa gibidir bu yönüyle. Asıl’ın savunmasıdır. Peki yanlış olan nedir? Neden bütün bu ayrılıklar yaşanmıştır? Okudukça farkedersiniz ki; Yanlış olan, ‘iyi’ olanın, ‘tek olmayı’ istemesidir.

Burası beni alıp Ene Risalesi’ne de götürür. Orada Bediüzzaman’ın; “Sonra, nevin enâniyeti de bir asabiyet-i neviye ve milliye cihetiyle o enâniyete kuvvet verip, o ene, o enâniyet-i neviyeye istinat ederek, şeytan gibi, Sâni-i Zülcelâlin evâmirine karşı mübâreze eder…” demesi, yani; marifette bir araç olmak için sahiplik tevehhümünü sağlayan yetimiz, enaniyetimizin, yoldan çıktığında, kendisinin bireysel gücünün yetmediğini düşündüğü yerlerde türü, sınıfı, cemaati veya milleti adına birşeyleri sahiplenmeye başlaması, asabiyete/ırkçılığa yol açması; sahiplenme ve asabiyet arasındaki doğru orantıyı da görmemizi sağlar.

Bireysel sahiplenmeler ‘kibir’i doğururken, toplu (veya topluluk adına) sahiplenmeler de ‘asabiyeti’ doğurur. Nitekim; kulluğun girişi ‘Allah adına’ başlamaksa bir işe, ahiri de ‘Allah’a hamd ederek’ her övgüyü, dolayısıyla sahiplenmeyi, ona bırakmaktır. Yani salih amelin iki ucu vardır: Başı, Onun adına/adıyla yapıyorum’dur. Sonu, bunu yapmak ancak Onun gücüyle oldu ve bu aslında Onundur’dur.

21. Lem’a’ya gelelim: 21. Lem’a, tıpkı 20. Lem’a gibi yine bir İhlas Risalesi. 20.’de Bediüzzaman, güzel niyetlerle ve seciyelerle de olsa, bütünü istemenin veya bütüne tek başına sahip olmayı arzulamanın zararlarını anlatırken; 21’de artık bizi birşeye ikna etmeye çalışır: “Bütünün sahibi olmaya çalışma. Parçası olmakla mutlu ol!” Evet, 21. Lem’a’nın her bir parçası bir ‘parçası olmayı öğrenme’ dersi verir müminlere. ‘İştirak-i emval’ ve ‘iştirak-i sanat’ gibi kavramlarla bizi tanıştırmasından tutun, ‘istemeyen bir arkadaşla yaptırması hoşunuza gitsin‘e kadar her bir parçası bu Risale’nin, mümini, büyük hakikatin yalnız parçası olmakla mutlu olmaya çağırır. Cemaat grupları içre okumalarda olduğu gibi küçüklerin kulağını bükme, tektipleştirme, susturma dersi yoktur bu Risalelerde. Aynı fabrikanın ‘tektip çarkı’ olunmadığını kabullenmiş, ama aynı fabrikada birbirine yardım eden ‘özgün çarklar’ olduklarını da unutmamayı hatırlatan, özgürleştirici bir yönü vardır İhlas Risalesi’nin.

Kendimize bir iğne: Bugün Nurcu gruplardan hangisi İhlas Risalesi’ni (Ve de Şefkat Tokatları’nı) küçük kardeşin kulağını bükmeye değil, İslam fabrikası içinde farklı bir ses olabileceğini anlamaya yönelik okumaktadır? Bilakis; bizde İhlas Risaleleri ‘insan yontma metinleri’dir. Fabrika da Nurculardan (hatta Nurcu alt gruplardan) ibarettir. Ve uyumsuzluk göstermek fabrikadan şutlanmaktır.

Peki, ya Bediüzzaman’ın kastettiği fabrika, sizinkiler kadar küçük değilse? O vakit, buradan Çin’e, Çin’den ta Arjantin’e ulaşan bir çizgide âlem-i İslam fabrikasının bütün çarklarının tektip olması mı beklenmelidir? Bu fabrikanın bir parçası Nurcularsa, bir parçası Nakşibendîler, bir parçası Kadirîler, bir parçası Mevlevîler, bir parçası Sunusîlerdir. (Allah hepsinden razı olsun.) Peki Nurcular neden ‘ihlas fabrikasını’ kendi atölyeleri kılığına sokarlar? Neden o atölyelerde ‘Abi diyorsa doğrudur’cu kardeşler yontarlar?

Burada bir nefes: İlgili mektupları okuyanlar, Bediüzzaman’ın, talebeleri içinde merhum Hafız Ali abiye ayrıca bir muhabbeti, bir takdiri olduğunu bilirler. Bunun sebeplerinden birisi de: Hafız Ali abinin, Hüsrev abinin, hat meselesinde kendisini geçmesinden duyduğu mutluluk, bu mutluluk içindeki ihlas ve Bediüzzaman’ın ‘kalbine dikkat ettim, gösteriş değil’ demesidir. Yani bütün kendisinin olmasa da, ortaya çıkan yine de bütüne dair olduğu için, parçası olmakla mutlu oluşudur:

“Kardeşlerimizden İslâm Köylü Hâfız Ali Efendi, kendine rakip olacak diğer bir kardeşimiz hakkında gösterdiği hiss-i uhuvveti, çok kıymettar gördüğüm için size beyan ediyorum: O zat yanıma geldi; ötekinin hattı, kendisinin hattından iyi olduğunu söyledim. ‘O daha çok hizmet eder’ dedim. Baktım ki; Hâfız Ali kemal-i samimiyet ve ihlâsla, onun tefevvukuyla iftihar etti, telezzüz eyledi. Hem Üstadının nazar-ı muhabbetini celb ettiği için memnun oldu. Onun kalbine dikkat ettim, gösteriş değil, samimî olduğunu hissettim. Cenab-ı Allah’a şükrettim ki, kardeşlerim içinde bu âli hissi taşıyanlar var. İnşaallah bu his büyük hizmet görecek…”

Müminler, hadiste bahsedildiği gibi, nasıl bir binanın taşları olur? Birbirlerini geçmeye çalışarak mı? Hayır, değil. Tektipleşerek mi? Hayır, değil. Birbirlerini başarılarıyla ezikleyerek, ‘gıpta damarını tahrik ederek’ mi? Hayır, hiç değil. Bunların üçü de hayır değil. Peki, ne öyleyse? Müminler, birbirleriyle yarışmadıklarında, dolayısıyla geçildiklerine üzülmediklerinde, hakikaten kardeş olurlar. Hayırda yarışmak, hayrın vücudî ve küllî yanları esas alınırsa; yani varlıksal ve bütünsel yanları; o bütünün kuvvet bulduğu herşeye sevinmektir. Yalnız kendi grubunun maharetinden mutlu olup, ötekinin başarısını duyduğunda “Eh, işte…” ile küçümsemeye çalışmak değildir.

Ben Nurculukta sonlarda gelirim. Ama öndekileri görmekle mutluyum. Bunu aştım. Mısır’da İhvan’ın şanlı direnişiyle iftihar ediyorum. Bunu aştım. Türkiye’de İslamcılığın başarısıyla da iftihar ediyorum. Bunu aştım. Cümle tarikatlerin yaptıkları hizmetlerle, çokluklarıyla, feyizleriyle iftihar ediyorum. Bunu aştım. Dünyanın her neresinde İslam hizmetinde muvaffak olan bir kardeşim varsa onunla da iftihar ediyorum. Hepsini aştım/aşabildim. Çünkü onlarla yarışmıyorum. Biz aynı fabrikanın çarklarıyız. Çarkların boyu farklı olabilir. Yolu farklı olabilir. Ama fabrikanın amacı birdir. İttihad-ı İslam ancak böyle olur.

Her çark, bir diğerine burun kıvıracaksa, abilik veya seçilmişlik taslayacaksa, İhlas Risalesi’ni onbeş günde bir değil, onbeş dakikada bir kere okusanız, yine nafile! Çünkü, çarkları zımparalıyorsunuz onla, özgürleştirmiyorsunuz. Bütünü istiyorsunuz onla, parçası olmakla mutluluk öğretmiyorsunuz. Şunun en büyük dersini ‘dindarlığın tek sahibi olmaya çalışan bir grupla’ almış olmalıyız. Bakın sonları ne oldu? En son devleti de istediler, bu kanlı bir şekilde teşebbüs de ettiler, şimdi ellerinde hiçbirşey kalmadı, kendilerini kurtarmaya çalışıyorlar. Halbuki biz sahiplenmedikçe artarız. Biz demedikçe ‘biz’ oluruz. Yolumuz, varlıktan değil, fenadan geçer. Fenafilihvan varlığımızdır bizim.

Ahmet Ay – hicbisey.com

Yazılar

Keşke toprak olsaydım!

Yorum yapın

“Bu adama (Cuma’ya) öğretmek isterken bilmediğim birçok şeyler aklıma geliyor ve doğal olarak ben de öğrenmiş oluyordum.” Daniel Defoe, Robinson Crusoe‘dan…

İnsan, iman etse de, zamanla farkediyor bazı şeyleri. İlk farkediş, yani müslüman olma, aslında bir yolun sonu değil, başlangıcı. Kelime-i şahadet; bir yönüyle müslüman olma, fakat bir yönüyle de ‘müslüman kalmaya’ niyet etme, azmetme, kastetme.

Hidayette hiyerarşi yoktur. Kırkıncı müslüman Hz. Ömer (r.a.) aşere-i mübeşşerenin ikincisi olabilir. Müslüman bir ailede dünyada gelenlerin, bu açıdan, sonradan ihtida edenlere kıyasla bir eksiği var: Müslüman nazarıyla baksalar da âleme, bu bakış bir gizli şuur gibi bence, akıl gibi değil. Şuur, biraz daha statik bir alana tekabül ediyor ve çoğu zaman akıl, onun katkılarını ancak dikkatle farkedebilir. Kazandırdıklarını enfüsî tefekkürle görebilir. Fakat ihtida, yani bir nazardan soyunup yeni bir nazarı kuşanma, bunda akıl hariçte kalamaz. Her adımı tefekkürle olur. Her an’ı, geçmişin sınanması ve eskinin altedilmesinden oluşur. Ayet-i kerimenin ifadesiyle; “Allah onların kötülüklerini (seyyiatlarını) iyiliklere (hasenatlara) çevirir.” Mühtedinin içinde yaşadığı kıyamet budur. Süreç boyunca, geçmişte müptelası olunan kötülük, menhus zevki bilinen bir yol olarak ayaklara dolanır. Allah’ın inayeti yanlarında olmazsa işleri çetrefillidir.

Bu yüzden belki, ihtida öyküleri dinlediğimde, o insanların anlattığı İslam’ı, yaşadığım İslam’dan çok daha ötede/yukarıda birşey gibi görürüm. Şaşırdıkları şeylere onlardan fazla şaşırırım. Cümleleri çoğu zaman kafamda ampuller patlatır.

Katılır mısınız: Bilgi, akıldan şuura düştü mü, arkaplanda ‘öyle olması gereken’ şarkısı söylenmeye başladı mı, heyecanı azalıyor. Balığın, suyun varlığını farketmesi gibi zor bizim marifetle halimiz. Tefekkürle didiklenmesi lazım. İmanın kalpte eskidiğini ve kelime-i tevhid ile yenilenmesi gerektiğini söyleyen hadis-i şerif, önemli bir uyarı yapıyor bu noktada: Hz. Rabia’nın “İstiğfarlarımızın istiğfara ihtiyacı var!”[1] dediği gibi, imanlarımızın da yeniden iman etmemize ihtiyacı var. Çünkü mürşidimin de dediği gibi: “Beka, tekerrür-ü vücuttan ibarettir.”

Ama önce; elimizdekinin doğuştan gelen bir hak/üstünlük değil, ancak nazarını kuşandıkça ve açlığını çektikçe bize sunulacak bir nimet olduğunu farketmeliyiz. İmana ihtiyacımızda eşitiz. Açlığımızda kardeşiz. Ayet-i kerime öyle söylüyor: “Mü’minler ancak kardeştir.” Şeyh-kardeş değil. Ağa-kardeş değil. Hoca-kardeş değil. Kardeş-kardeş. Hele yedi ceddinin müslüman olmasıyla veya dedemizin şeyh, babamızın hoca olmasıyla kazanılabilecek bir asalet hiç değil. Öyle olsaydı, bir zamanlar puta tapan bir kavmin hidayete erenleri ‘nesillerin en hayırlısı’ olarak anılmazlardı İslam tarihinde. Yaşadıkları zaman dilimine özlemle Asr-ı Saadet denmezdi.

Ashab-ı kiramın ümmet içindeki üstünlüğü kalıtımdan veya yıllanmaktan umduğumuz her türlü üstünlüğe/seçilmişliğe meydan okuyor. Sonrakiler hep sonrakiler kalıyor, öne geçemiyor. “Ashabım yıldızlar gibidir, hangisine uyarsanız hidayet olursunuz!” buyuran Allah Resulü aleyhissalatuvesselam, yalnız ‘takip edilebilirlikleri’ açısından mı söylemiştir bu sözü? Peki ya yıldızların ulaşılmazlığı? Mevlana Celaleddin Hazretleri, bu ashab/dostlar hadisini, alıştığımızdan da başka yorumlar Mesnevi’sinin bir yerinde:

“Dost nasıl dosttur? Rey ve tedbir bakımından merdivene benzeyen, seni aklı ile her an irşat edip yücelten dost. Dost, yolda arkadır, sığınaktır. İyice bakarsan görürsün ki; yol sevgiliden ibarettir. Dostlara, sevdiklere ulaştın mı sus, otur. O halkaya kendini yüzük taşı yapmaya kalkışma! Hz. Peygamber (a.s.m.) dedi ki: Bil ki; karanlıkta yıldızlar nasıl yol gösterirse, dostlar da elemler, sıkıntılar denizinde öyle yol gösterir. Gözü yıldızlara dik, yol ara.“[2]

Şimdi sen, Mevlana’nın penceresinden, Allah Resulü aleyhissalatuvesselamın dostlarıyla olan muhabbetine yol ara. Onlarla istişare etmekten aldığı lezzeti, onların feraset ve istikametle verdikleri tavsiyelerden/desteklerden duyduğu mutluluğu, ashabını yıldızlara benzetmesiyle algıla. Hem anla ki; hakiki mürşid, irşad ettiklerinin aklını körelten, onları iradesiz robotlar haline getiren kişi değildir. Öğretmenin, bir yönüyle ‘beraber öğrenmek’ olduğunu da bilmektir. Bu bir sırr-ı iktirandır ki; yalnız söyleyenin değil, söylenilenin de açlığına iltifat eder.

“Meselâ, Risale-i Nur’un şakirtleri içinde Cenâb-ı Hakkın nimetlerine mazhar bazı zatlar (Hüsrev, Refet gibi), iktirânı illetle iltibas etmişler, Üstadına fazla minnettarlık gösteriyorlardı. Halbuki, Cenâb-ı Hak onlara ders-i Kur’ânîde verdiği nimet-i istifade ile, Üstadlarına ihsan ettiği nimet-i ifadeyi beraber kılmış, mukarenet vermiş.

Onlar derler ki: ‘Eğer Üstadımız buraya gelmeseydi biz bu dersi alamazdık. Öyleyse onun ifadesi, istifademize illettir.’

Ben de derim: Ey kardeşlerim! Cenâb-ı Hakkın bana da, sizlere de ettiği nimet beraber gelmiş. İki nimetin illeti de rahmet-i İlâhiyedir. Ben de sizin gibi, iktirânı illetle iltibas ederek, bir vakit Risale-i Nur’un sizler gibi elmas kalemli yüzer şakirtlerine çok minnettarlık hissediyordum. Ve diyordum ki: ‘Bunlar olmasaydı, benim gibi yarım ümmî bir biçare nasıl hizmet edecekti?’

Sonra anladım ki; sizlere kalem vasıtasıyla olan kudsî nimetten sonra, bana da bu hizmete muvaffakiyet ihsan etmiş. Birbirine iktiran etmiş; birbirinin illeti olamaz. Ben size teşekkür değil, belki sizi tebrik ediyorum. Siz de bana minnettarlığa bedel, dua ve tebrik ediniz.”

Asr-ı Saadet’e baksan, bununla ilgili birçok misal bulursun. Mesela bildiğim bir tanesi; Hz. Aişe annemin, bir seferde, gerdanlığı kaybetmesi hadisesi. Gerdanlığı ararken yaşanan susuzluk ve beraber gelen teyemmüm ayeti… Hatta o zaman Useyd b. Hudayr’ın (r.a.), bu ayetin kıymetini takdir ile söylediği şu söz, ne güzel bir iktiran ifadesidir: “Ey Ebu Bekir’in ailesi; bu, sizin vesile olduğunuz ilk hayır değildir.”

Bir de zamanın varsa, Mevlana’nın dediği: “Dostlara, sevdiklere ulaştın mı sus, otur. O halkaya kendini yüzük taşı yapmaya kalkışma!” cümlesini, Bediüzzaman’ın İhlas Risalesi’ndeki İkinci Düsturuyla[3] ve şu ifadeleriyle beraber tefekkür et:

“Evet, eğer mesleğimiz şeyhlik olsaydı, makam bir olurdu veyahut mahdut makamlar bulunurdu. O makama müteaddit istidatlar namzet olurdu. Gıptakârâne bir hodgâmlık olabilirdi. Fakat mesleğimiz uhuvvettir. Kardeş kardeşe peder olamaz, mürşid vaziyetini takınamaz. Uhuvvetteki makam geniştir; gıptakârâne müzâhameye medar olamaz. Olsa olsa, kardeş kardeşe muavin ve zahîr olur, hizmetini tekmil eder. Pederâne, mürşidâne mesleklerdeki gıptakârâne hırs-ı sevap ve ulüvv-ü himmet cihetiyle çok zararlı ve hatarlı neticeler vücuda geldiğine delil, ehl-i tarikatin o kadar mühim ve azîm kemâlâtları ve menfaatleri içindeki ihtilâfâtın ve rekabetin verdiği vahîm neticelerdir ki, onların o azîm, kudsî kuvvetleri bid’a rüzgârlarına karşı dayanamıyor.”

Belki ikisini bir düşününce, imanın neden hiyerarşi kabul etmediğini, ayet-i kerimede kardeşliğimizin altının neden önemle çizildiğini daha iyi anlarsın. Hem anlarsın ki; iblisi, “Hani meleklere, ‘Âdem için saygı ile eğilin’ demiştik de İblis hariç bütün melekler hemen saygı ile eğilmişler, İblis (bundan) kaçınmış, büyüklük taslamış ve kâfirlerden olmuştu!” sırrınca geri bırakan da o olmuştu. Zira iblis, Allah’ı bilmiyor değildi. Fakat imanına hiyerarşiyi katık etmek istiyordu. “Ben ateştenim, o topraktan…” diyordu. Allah, ondan bunu kabul etmedi, senden de kabul edecek değildir. Soyun böyle iddialarından. Mevlana’nın dediği gibi; “Tevazuda toprak gibi ol” ki, sonra ahirette ateşlik nasıl olur öğretmesinler. Kur’an’ın haber verdiği akıbetten sakın: “Ya leyteni küntü turaba!/Keşke toprak olsaydım!”[4]

Ahmet Ay – hicbisey.com

[1] İmam Gazalî (r.a.), Tevbe Risalesi isimli eserinde bu cümleyi Hz. Rabia’dan (r.anha) nakleder.

[2] Etkileşim Yayınları’ndan çıkan, Mahmut Kaplan Hoca’nın derlediği, Mesnevi’den Seçmeler isimli eserden, Dost başlıklı bölümden alınmıştır.

[3] “Bu hizmet-i Kur’âniyede bulunan kardeşlerinizi tenkit etmemek ve onların üstünde faziletfuruşluk nev’inden gıpta damarını tahrik etmemektir…” cümlesiyle başlar.

[4] Nebe sûresinin 40. ayetinde geçen bu ifade gerçi orada kâfirler için kullanılıyor, ama şeytanın üstünlük davasıyla beraber ele alınınca, bana bu pencereden çok dokunuyor. Sanki onun feryadını işitir gibi oluyorum: “Keşke toprak olsaydım!”

Yazılar

Riyâda şirk-i hafî nasıl olur?

Yorum yapın

İhlâs Risalesinin en hassas konusunda Üstad, tehlikeli bir konuma işaret ederek izahta bulunur. İhlâsı kıran ikinci mânide şöyle bahseder:

“Hubb-u câhtan gelen şöhretperestlik sâikasıyla ve şân ü şeref perdesi altında teveccüh-ü âmmeyi kazanmak, nazar-ı dikkati kendine celb etmekle enaniyeti okşamak ve nefs-i emmâreye bir makam vermektir ki, en mühim bir maraz-ı rûhî olduğu gibi, şirk-i hafî tâbir edilen riyâkârlığa, hodfüruşluğa kapı açar, ihlâsı zedeler.”

Riyâkârlık ve kendini beğenmenin şirkle ne alâkası var? Böyle bir durumun ihlâsı zedelemesi nasıl olabilir?

Şirk, Allah’a eş/ortak koşmak demektir.  Eşyanın yaratılmasında yaratıcı olan Allah’ı unutup sebebe bağlamak bilinen şirk olurken, fiillerimizle vesile olduğumuz hasenatımızı nefsimizden olduğuna inanıp ilan etmek de gizli şirk olmaktadır. Eşyanın yaratılmasında, hasenatın zuhurunda eşya ve nefsin hissesi vardır ama yüz değil, sadece birdir ve nihayetinde şart-ı adi (ön şart) nev’inden hikmet-i İlâhîyece bir sebeptir.

Kendini beğenmek, tezahür eden güzelliklerin kaynağını kendisi zannetmek ve bunu insanlara anlatarak daha çok tanınmışlık ve beğeni kazanmak yalancılık değil midir? Kendisinin olmadığı halde sahiplenerek nazar-ı dikkati çekerek nefsin sıkıntılı ve tehlikeli derinliklerinden gelen arzu ile ben merkezli tanınmak değil midir? İnsanın vücudu, Allah’ın sıfat ve esmasının tecelli ederek tezahür ettiği bir alandır, mahaldir. Tohum, tarlanın olmadığı gibi tarla da tohum sahibinin mülküdür. Mülk olan tarla, nasıl maliklik yapabilir ki?

Mal varlıklarını birleştirerek büyük holding kurucularından bir küçük şirket sahibi, gerçi bir cihette ve nezarette mâlik hükmündedir; fakat istifâde edemez. Sadece o büyük kuruluşun içerisinde küçük bir hisse sahibidir o kadar. İnsan, bünyesindeki sayısız cevherlere hikmetli vazifesi olan nezaretçilik noktasında her ne kadar mâlik gözüküyor olsa da emanetindekini muhafazaya memurdur, suiistimale değil.

Kur’an hizmetinde bulunanların mesleğinin özü iki kelime olan hakikat ve uhuvvettir. Hakikatleri muhtaçlara anlatanlar kendi aralarındaki uhuvvete de azami dikkat ve gayret içerisinde olmalıdırlar. Aralarındaki kardeşliğin sırrı da şahsiyetini kardeşleri içerisinde fâni edip onların nefislerini kendi nefsine tercih etmektir. Kardeşler arasında tanınmak, kabul edilmek duygusunun uyandırdığı rekabet uhuvveti kırıcı, ihlâsı zedeleyicidir. Kardeşlerin şerefi daha küllî ve umumîdir. Herkesin o şerefte elbette hissesi vardır ama sadece senin değildir! Eğer bu şerefe şahsın için sahiplenip böbürlenerek anlatmaya kalkarsan sana ait olmayanı seninmiş gibi göstermek yalancılık ve riyâkârlık değil midir? Ki bu durum esasında kişilik bozukluğunun en gizli tehlikeli boyutudur.

Nefs-i emmârenin kalb, akıl ve rûhun rağmına bu desiseye karşı his ve vehime kapılan insan bazen yanılabilir, aldatabilir. İhtiyatlı olmanın yoluna bakmak lâzımdır.

Bu yol ise Risale-i Nur Külliyatındaki zirve haşiyelerden biri olan şu ifadelerden geçiyor:

“Evet, bahtiyar (odur ki), Kevser-i Kur’ânîden süzülen tatlı, büyük bir havuzu kazanmak için, bir buz parçası nevindeki şahsiyetini ve enaniyetini o havuz içine atıp eritendir.”

Allah’ım! Beni ve kardeşlerimi, İhlâs Suresinin hakkı için bizi kendi iradesiyle ihlâslı olan ve Senin ihlâslı kıldığın kullarından eyle. Âmin.

Mehmet Çetin

Risale Çalışmaları

“BİZ” olmak istiyorsak, artık “BEN” olmaktan vazgeçmeliyiz!

1 Yorum

Bediüzzaman Hazretlerinin İhlâs Risalesi için “Bu risale lâakal on beş günde bir okunmalıdır” derken, ne kadar büyük bir ihtiyacı dile getirdiğini şimdi daha iyi anlıyoruz. Zaten Risale-i Nur’daki hakikatler zaman geçtikçe daha iyi anlaşılmakta, verilen misâller aklın gözüne daha çok yakınlaşmaktadır. Üstâd Hazretlerinin “Zaman ihtiyarladıkça Kur’ân gençleşiyor” dediği gibi, Kur’ân’ın manevî bir tefsiri olan Risale-i Nur’un haktikatleri de zamanın geçmesiyle daha parlak bir sûrette ortaya çıkıyor.

İhlâs Risalesi için söylenmiş olan “Lâakal on beş günde bir okunmalıdır” sözü de bu parlak hakikatlerden birisidir. Bediüzzaman, asırları aşan nazarı ile bu günleri görmüş, hizmet halkasının çok genişleyeceğini iman ve iz’an gözü ile müşahede etmiştir. Malumdur ki, daire genişledikçe daireyi meydana getiren elemanlar arasındaki mesafe açılır. Dolayısıyla aradaki irtibat azalmaya başlar. Ama iman hizmetinde irtibatın azalmaya tahammülü yoktur. İşte bu geniş dairede bir gevşemeye meydan vermemek için aradaki boşluğun daha fazla gayret, muhabbet ve sadakatle doldurulması gerekmektedir. Üstad Hazretleri de bunu bildiği için uhuvvet ve ihlâsa bu kadar önem vermiştir.

Hizmet halkasının büyümesi nispetinde uhuvvet ve muhabbet duyguları da büyürse, arada boşluk kalmayacak, azamî tesanüd ve teavün devam edecektir. “Ben daha fazla hizmet etmek istiyorum” diyerek bu halkadan ayrılmak sûretiyle öne çıkmak isteyenler, sadece hizmet halkasının zayıflamasına sebep olurlar. Kendileri de arzu ettikleri başarıyı asla elde edemezler. Zira birlikte yapılmayan bir hizmet, bir başına hiç yapılamaz.

İşte İhlâs Risalesi bu hakikati ders vermektedir. Şahısların gayret ve himmetleri ne kadar büyük olursa olsun, şahs-ı mânevînin yerini tutamayacağı anlatılmaktadır. Onun için tam bir ihlâsı kazanmak ve muhafaza etmek gerekmektedir.

Hakiki ve samimi bir ihlâs, insanı binlerce insan kadar kuvvet ve kabiliyet sahibi yapabilir. İhlâs kuvvetiyle bir fert, binlerce fert kadar iş görebilir. “Hakiki ve samimi bir ittifakta her bir fert, sair kardeşlerin gözüyle de bakabilir ve kulakları ile de işitebilir. Güya on müttehid adamın her biri, yirmi gözle bakıyor, on akılla düşünüyor, yirmi kulakla işitiyor, yirmi elle çalışıyor bir tarzda manevî kıymeti ve kuvveti vardır.”

İhlâs kuvveti insanda ölüme karşı bile kuvvetli bir dayanak noktası meydana getirir. Tam bir uhuvvet ve sadakatle bir araya gelmiş insanların, kardeşleri sayısınca ruhları var demektir. Kendi ruhu dünyadan göçse, “Öteki ruhlarım yaşıyorlar, onların manevî kazançlarından ben de istifade ediyorum” diye huzur içinde bu dünyadan ayrılır.

İhlâs bu kadar önemli ve kıymetlidir ama, onun kazanmak ve muhafaza etmek o kadar kolay değildir. Bunun için nefsin firavunluğunu kırmak ve nemrutluğunu ortadan kaldırmak gerekmektedir. Hakiki ihlâsın gereği, maddî ve manevî menfaatlerde, kardeşlerinin nefsini kendi nefsine tercih edebilmek, onların meziyetleri ve faziletleri ile iftihar edip kendi malı gibi onlara sahip çıkabilmektir. Gerektiğinde en tabiî haklarından ve en haklı olduğu menfaatlerinden, kardeşleri lehine feragat edebilmektir.

İhlas Risalesinde geçen şu ifadeyi anlamakta epeyce zorlanmıştım: “Hatta en lâtif ve güzel bir hakikat-i imaniyeyi muhtaç bir mü’mine bildirmek ki, en masumane zararsız bir menfaattir, mümkünse nefsinize bir hodgâmlık gelmemek için istemeyen bir arkadaş ile yaptırması hoşunuza gitsin”. Sonra anladım ki, bir iman hakikatini ona çok muhtaç olan bir kimseye anlatmak için öne çıkmak ve “Bunu ben anlatayım” demek yerine, başka bir kardeş tarafından anlatılmasını ve oradan gelecek manevî kazancın o kardeşe verilmesini istemek tam ihlâsın bir gereğidir. Gerçi bu hakikati siz de anlatsanız bunda bir zarar yok, aksine o sevabı sizin kazanmanız da mümkündür. Öteki kardeşiniz bunu yapmak istemese bile, siz o dersi ona teklif ederek o hizmeti o kardeşinizin yapmasını istemelisiniz. Manevî kazançta bile kardeşinizi kendi nefsinize tercih etmelisiniz.

Hizmetlerimizde bu inceliklere dikkat etsek, kendi yapamadığımız bir hizmetin başka bir kardeşimiz tarafından yapılmasından memnuniyet duysak, kardeşlerimizin meziyet ve faziletleri ile iftihar edebilsek, başkalarında eksiklik ve kusur arayacağımıza kendi kusurlarımıza nazarlarımızı çevirsek; tam ihlâsı kazanma yolunda çok mesafeler almış olacağımızı ümit ediyorum.

Her hizmeti ben yapayım, en önde ben olayım diye hep birinciliği düşünmek yerine, hep beraber olalım diye birlikteliği tercih etmek, ihlâs sırrına daha uygun düşecektir diye düşünüyorum.

Tam ihlâsın, uhuvvetin ve müfritane irtibatın gereği de bu olmalıdır.

Abdil Yıldırım / www.saidnursi.de

Risale Çalışmaları

İhlas düsturları ailede nasıl yaşanır?

1 Yorum

Risale-i Nur Külliyatı’nda bulunan ve Bediüzzaman Said Nursî’nin en az on beş günde bir okunmasını tavsiye ettiği ihlas düsturları sadece hizmette değil hayatın her alanında geçerlidir. Aile hayatımızda, iş hayatımızda, arkadaşlık hayatımızda, sosyal hayatımızda bu düsturlar vazgeçilmezdir. Acaba ihlas düsturlarını aile hayatımızda nasıl uygulamalı, hayata nasıl geçirmeliyiz?

Aile çok önemli ve çok büyük bir kurum. Çok hayatî ve o kadar da mükemmel bir beraberlik. Hayırlı ve güzel işlerin yapıldığı bir yuva. İnsan burada dünyaya gelir, burada yetişir, burada gelişir, burada hayata hazırlanır, burada hayatını geçirir.

İnsanın ilk mayası ailede atılır, ilk olarak ailede şekillenir, karakteri ailede oluşur. İnsanın yaratıcısıyla tanışıklığı, ilişkileri, yakınlığı ve birlikteliği ailede kurulur.

İnsanın inancı, ahlakı, düşüncesi, merakları, ilgi alanları, sevdikleri, tutkuları, bakışı ve duruşu ailede belirlenir. Yüce Allah bu görevi anne-babaya vermiş. Anne-baba da bir emanetçi bilinciyle Allah adına, Allah’ın kulunu yetiştirir.

Bu süreç içinde çok zararlı maniler, engeller; çok karışanlar, karıştıranlar, çok göz dikenler, el atanlar, çelme takanlar olur. Bu engellemeler şeytan tarafından yapılır, şeytanın eliyle idare edilir.

Şeytan; bu “hizmetin” bireyleriyle, ailede yaşayan fertlerle; bir taraftan anne-babayla, bir yandan da çocukların/gençlerin kafasına girerek çok uğraşır. Uğraşmanın ötesinde yönetimi, kumandayı ve yetkiyi eline almaya çalışır. Şeytanlarla beraber başka “muzırlar” da nefes aldırmadan etrafta, çevrede dolaşır dururlar.

Bu engellemelere, bu şeytanlara ve şeytanın işbirlikçilerine karşı kullanılacak tek güç, tek dayanak noktası ihlastır. Allah için hareket etmek, Allah’ı yanımıza alarak, yanımızda bilerek, Allah’tan yardım isteyerek karşı koymaktır.

İhlası kıracak, ihlası kaçıracak, ihlası bitirecek sebeplerden çekinmek gerektir. Üstümüze doğru gelen yılandan, kuyruğunu uzatıp zehrini kusacak olan akrepten nasıl korkuyor, nasıl ürküyor ve nasıl çekiniyorsak, ihlası kaybetmekten de o kadar çekinmemiz gerekiyor.

İlk yapılması gereken

Bunun için her şeyden önce aile bireyleri nefsine güvenmemeli, nefsin hatırını saymamalı, nefsine yenik düşmemeli; kendini haklı, karşıyı haksız görme gibi bir kolaycılığa sığınmamalı ve nihayet duygularına aldanmamalı ki, ihlası kazansın, ihlası elde etsin ve ihlas sahibi olsun.

Bunun için ihlas düsturları hayata yön vermeli, yönlendirmeli; ölçü ve ölçüt ihlasın şaşmaz prensipleri olmalı…

Bunun için “İhlas”ın giriş paragrafı çok hayatî önem taşıyor. Bizim giriş cümlelerimiz sadece ve kısaca bu hakikatin bir açılımıdır. Orijinal ifadesiyle ihlasa dikkat çeken hitap şöyledir:

“Ey kardeşlerim! Mühim ve büyük bir umur-u hayriyenin çok muzır manileri olur. Şeytanlar o hizmetin hadimleriyle çok uğraşır. Bu manilere ve bu şeytanlara karşı ihlas kuvvetine dayanmak gerektir. İhlası kıracak esbaptan yılandan, akrepten çekindiğiniz gibi çekininiz. Hazret-i Yusuf Aleyhisselam’ın (mealen: Şüphesiz nefis daima kötülüğü sevk eder. Ancak Rabbim rahmet ederse o başka” (Yusuf, 12:53) demesiyle, nefs-i emmareye itimat edilmez. Enaniyet ve nefs-i emmare sizi aldatmasın.” (Lem’alar, Yirmi Birinci Lem’a)

İhlas ne demektir, nasıl olmalıdır, aile fertleri birebir ihlası nasıl anlamalı, nasıl uygulamalı, ihlasta neyi öne çıkarmalıdır?

İşte küçüğünden büyüğüne, bebesinden ebesine, anasından babasına, dededen toruna, kardeşten kardeşe ve bir bütün halinde ailede, ihlasın vazgeçilmeyen düsturu ilk düsturdur:

“Birinci düsturunuz: Amelinizde rıza-yı ilahî olmalı. Eğer O razı olsa, bütün dünya küsse ehemmiyeti yok. Eğer O kabul etse, bütün halk reddetse tesiri yok. O razı olduktan ve kabul ettikten sonra, isterse ve hikmeti iktiza ederse, sizler istemek talebinde olmadığınız halde, halklara da kabul ettirir, onları da razı eder. Onun için bu hizmette doğrudan doğruya, yalnız Cenâb-ı Hakkın rızasını esas maksat yapmak gerektir.” (Lem’alar, Yirmi Birinci Lem’a)

Ailenin çekirdeği olan karı-koca, yani anne-baba Allah’ın rızasını düşünerek bir araya gelmişlerse, Allah’ın razı olduğu/olacağı bir hayatı önceleyerek ailenin temelini atmışlarsa, ilk sınavı başarıyla vermişler demektir.

Peygamberimiz (a.s.m.), “Evlenirseniz dininizin yarısını tamamlamış olursunuz, diğer yarısı da size kalmıştır” hadisinde ifade ettikleri gibi, evlilik dinî hayatı desteklemek, imanî hayatı oluşturmak maksadıyla ve niyetiyle yapılmalı; yani “Evlenirsem Allah’ın rızasını daha iyi elde ederim” düşüncesiyle yola çıkılmalıdır.

Bu “amelde rıza-yı ilahî” olursa, evlilik öncesindeki “amelde, girişimlerde, hazırlıklarda” Allah rızası esas almışsanız, evlilik ve aile hayatı bu esas üzerinde kurulacaktır, devam edecek ve yaşayacaktır.

Hayatın seyri ve gelişimi içinde siz karı-koca olarak birbirinizi Allah’ın razı olacağı hayata teşvik ederseniz, birbirinizi Allah için seveceksiniz, Allah’a kul olmakta yarışacaksınız. Aile ortamında, çocukların eğitiminde ve yetiştirilmesinde tek düşünceniz ihlas olacaktır.

Çocuklar da sizden aldıkları, öğrendikleri şekliyle, yapabildikleri kadarıyla, çok kere farkında olmadan, bazen de farkına vararak ihlasla hareket edeceklerdir. Dolayısıyla aile bütünlüğünün oluşmasına ve gelişmesine katkıda bulunacaklardır.

Allah razı mı?

Anne-baba veya diğer aile bireyleri olarak bu niyetinizden, bu amelinizden, bu hareketinizden Allah razı mı, Allah hoşnut mu, Allah memnun mu? Başkaları ne düşünürse düşünsün, başkaları ne derse desin, başkaları nasıl değerlendirirse değerlendirsin, hatta karşı da çıksalar, sırt da dönseler, daha ötesi “bütün dünya küsse de ehemmiyeti yok”tur, bir anlam taşımaz.

Yani başkalarının müdahalesi sizin moralinizi bozmasın, sizi ihlaslı yolunuzdan çevirmesin, istikametinizi değiştirmesin.

Bir kere siz ilk başta Allah’ın rızasını kalbinize koymuşsunuz, Allah ile yola çıkmışsınız, Allah’ı yanınızda bilerek hareket etmişsiniz, artık geriye dönüş yoktur.

Niyetinizi/amelinizi Allah kabul etti mi, Allah katında makbul oldu mu, “bütün halk reddetse”, bütün insanlar kabul etmese de bir tesiri ve etkisi olmamalı ve olmaz.

Zaten Allah razı olmuşsa, Allah kabul etmişse, “insanların memnun olmasını” istemeseniz bile, “Allah isterse ve hikmeti iktiza ederse” insanlara da kabul ettirir, “onları da razı eder.”

Bunun için “bu hizmette”, yaptığınız bu işte, aile çarkını döndürmede çocuklarınız yetişmesinde ve eğitiminde “doğrudan doğruya, yalnız Cenab-ı Hakk’ın rızasını esas maksat yapmak gerektir.” Sadece ve sadece Allah’ın razısını esas maksat/hedef ve amaç haline getirmek gerektir.

Diyelim ki, eşinizin bir ihtiyacını mı göreceksiniz, istediği bir şeyi mi alacaksınız, çocuklarınızla ilgilenecek, onlara harçlık mı vereceksiniz, hemen aklınıza “Onların örfe uygun olarak beslenmesi ve giyimi babaya aittir” âyetini düşünecek, “Allah emrettiği için bunları yapıyorum, maksadım da Allah’ın rızasını elde etmektir” diyeceksiniz. Böylece normal ve basit gibi görünen bu davranışlarınız ve işleminiz aile içinde ihlasın yaşanması olacak, bir ibadet sayılacaktır.

Ailecek ihlasın zirvesini yaşamış olan bir aile vardır. O aile her dönemde, her çağda hepimiz için şaşmaz bir örnektir. Hz. Ebu Bekir ve ailesinden söz ediyorum.

Hicret günleridir. Peygamberimiz ve Hz. Ebu Bekir Sevr mağarasındadırlar. Yiyecek-içecek gibi ihtiyaçlarının karşılanması, Mekke’deki gelişmelerden haberdar edilmesi gerekmektir. Bu önemli, hayatî ve zorlu işi, her türlü tehlikeyi göze alarak Hz. Ebu Bekir’in kızı Hz. Esma ile oğlu Hz. Abdullah üzerlerine almıştır.

Bütün bir Mekke halkı karşılarındadır, aleyhlerindedir, bir öğrenecek olsalar gözlerini kırpmadan canlarına kıyacaklardır. Fakat olan bitenler bu iki genç insanın hiç umurunda değildir, bir kere ihlasla yola çıkmışlardır. Bütün tedbirleri almışlar Efendimizin (a.s.m.) ve babalarının isteklerini, ihtiyaçlarını yerine getirmişler, hicretin sağ salim ve tehlikesiz olarak gerçekleşmesine katkıda bulunmuşlardır.

Onların ihlaslı hareketleri ve davranışları bu aileyi, bütün fertleriyle hem Allah katında makbul ve yüksek bir konuma getirmiştir, hem de kıyamete kadar mü’minler tarafından hayırla ve dua ile yâd edilmişlerdir.

Ailenin çekirdeği olan karı-koca, yani anne-baba Allah’ın rızasını düşünerek bir araya gelmişlerse, Allah’ın razı olduğu/olacağı bir hayatı önceleyerek ailenin temelini atmışlarsa, ilk sınavı başarıyla vermişler demektir.

“Bu hizmette”, yaptığınız bu işte, aile çarkını döndürmede çocuklarınız yetişmesinde ve eğitiminde “doğrudan doğruya, yalnız Cenab-ı Hakk’ın rızasını esas maksat yapmak gerektir.” Sadece ve sadece Allah’ın razısını esas maksat/hedef ve amaç haline getirmek gerektir.

Mehmet Paksu / Moral Dünyası Dergisi